VVD wil openheid NPO over uitgaven aan radio- en tv-programma's

De VVD vindt dat de publieke omroep (NPO) te geheimzinnig doet over de kosten van tv-programma's en wil daarom dat het kabinet ervoor zorgt dat er een transparantieregister komt. Hierin moet per radio- of tv-programma worden vermeld hoeveel geld wordt uitgegeven en waaraan precies. De liberale partij wil dat hierdoor ook meer helderheid wordt verschaft over de topsalarissen van presentatoren. Dat gaat staatssecretaris Gunay Uslu (Media) te ver.

Het kabinet steekt volgend jaar 856 miljoen euro in de NPO, goed voor driekwart van de overheidsuitgaven aan media. Het is onduidelijk hoe dat geld precies wordt uitgegeven, stelde de Algemene Rekenkamer een aantal jaar geleden in een kritisch rapport. Vooral externe producenten geven weinig transparantie. De programma's die ze maken worden over het algemeen beter bekeken, maar zijn wel flink duurder dan de producties van de publieke omroep zelf.

Uslu gaat de Rekenkamer vragen om vervolgonderzoek te doen. Ze vraagt zich af hoe de situatie nu is en wil ook weten wat de NPO heeft gedaan in de tussentijd om die te veranderen.

Het gebrek aan openheid schaadt volgens Pim van Strien van de VVD het vertrouwen dat mensen hebben in de publieke omroep. Daarom dient hij bij het debat over de mediabegroting maandag een motie in waarin Uslu wordt verzocht om met een plan te komen voor een transparantieregister.

In het plan moet ook duidelijk worden hoe publiek geld uit wordt gegeven door externe producenten, "zodat salarisconstructies maximaal inzichtelijk worden". Het Kamerlid constateert dat "regels voor topsalarissen van presentatoren omzeild worden door presentatoren via bv’s in te huren".

Tijdens het debat zegt Uslu dat ze het een goede zaak vindt dat de Tweede Kamer controleert hoe belastinggeld wordt uitgegeven bij de NPO. Maar ze vindt het "een tikkeltje te ver" gaan om de publieke omroep te laten rapporteren op het niveau van programma's en individuele presentatoren. Het "onafhankelijke creatieve proces van de makers" komt volgens de bewindsvrouw in het gedrang als de politiek tot op dat niveau meekijkt.

Van Strien doet dit verzoek omdat hij niet verwacht dat de NPO uit zichzelf meer openheid van zaken geeft, "ondanks meerdere verzoeken daartoe vanuit de Kamer, Rekenkamer en het Commissariaat voor de Media".

Het journalistieke collectief Spit publiceerde afgelopen weekend in opinieblad Vrij Nederland een onderzoek naar externe producenten van programma's op de publieke omroep. De talkshow Op1 wordt bijvoorbeeld geproduceerd door een Franse multinational en het het EO-programma Het Familiediner door een dochterbedrijf van het beursfonds Mediawan. Het blijft volgens de onderzoeksjournalisten onduidelijk hoe het overheidsgeld dat wordt besteed aan deze en andere programma's wordt uitgegeven.