Het miljardengat in de begroting als gevolg van de koopkrachtmaatregelen van het kabinet, kan deels gedicht worden door geld dat ministeries maar niet uitgegeven krijgen. VVD, CDA, ChristenUnie en SGP roepen het kabinet op om dit geld hiervoor in te zetten. Geld dat ‘op de plank’ blijft liggen, wordt in Haags jargon onderuitputting genoemd. Onder meer door de krapte op de arbeidsmarkt gaan partijen ervan uit dat dit bedrag zal groeien.
“Komend jaar gaat dat echt om miljarden”, zei VVD’er Eelco Heinen eerder op woensdag in het debat. “Daar moeten we met elkaar een hek omheen zetten en we moeten die niet uitgeven.” Hij denkt dat het eenmalige tekort dat ontstaat door de maatregelen die het kabinet voor volgend jaar neemt om de pijn van de hoge prijzen te verzachten, hier deels mee kan worden betaald. Hij wil dat het kabinet in beeld brengt hoeveel geld ministeries niet uitgegeven krijgen, en wat de oorzaken ervan zijn.
Vooral bij de ministeries van Infrastructuur was afgelopen jaren sprake van miljoenen die niet uitgegeven konden worden. Bijvoorbeeld doordat infrastructuurprojecten niet van de grond kwamen door de stikstofcrisis of een tekort aan arbeidskrachten. Bij meer departementen blijft geld op de plank liggen. Dat wordt gezien als ‘meevaller’, waarmee het kabinet volgens de begrotingsregels de staatsschuld moet aflossen.
De Kamer sprak woensdag uitgebreid over de najaarsnota, met daarin de laatste stand van zaken over de begroting. Daarin meldde minister van Financiën Sigrid Kaag op zoek te moeten naar zo’n 7,5 miljard euro. Kaag wil pas in het voorjaar aangeven, op basis van nieuwe berekeningen, hoe dit gat precies gedicht gaat worden.
In de Kamer zijn grote ideologische verschillen over de zoektocht naar miljarden. De VVD denkt dat het kabinet moet bezuinigen, terwijl linkse partijen daar niets van willen weten. PvdA en GroenLinks willen meer geld voor de schatkist ophalen door vermogenden en bedrijven zwaarder te belasten.