Op dit moment is er genoeg capaciteit om nieuwe asielzoekers op te vangen. Er zijn zelfs vele honderden bedden onbezet in de noodopvang en de crisisnoodopvang, meldde staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) tijdens een debat in de Tweede Kamer. Maar, waarschuwde hij, dat is niet iets “om ons rijk te rekenen”. In de winter is er altijd een lagere instroom.
Daarnaast lijken er al “fors minder” nareizigers door een rem op de gezinshereniging, een omstreden maatregel die al enkele maanden van kracht is. Van der Burg zei dat hij geen zorgen heeft of er met Kerstmis genoeg opvangplaatsen zijn. Maar in het voorjaar zal de instroom weer toenemen. Dan wordt het weer echt spannend volgens de bewindsman, omdat per 1 april enkele grote opvangcontracten aflopen. Het gaat onder meer om locaties in Amsterdam, Dronten en Velsen, met in totaal 4000 plaatsen die verdwijnen.
In totaal zijn nu, medio december, 2500 bedden in de (crisis-)noodopvang niet bezet. Deze overcapaciteit kan volgens hem binnen drie weken weg zijn als er geen extra plekken bij komen. “Maar nu is het onder controle”, zei Van der Burg.
Zo sliepen er in aanmeldcentrum Ter Apel nu 1560 mensen, terwijl er plek is voor 2000 mensen. Bij Ter Apel was eerder dit jaar de toestroom van nieuwe asielzoekers zo groot dat mensen er buiten sliepen. Daarna zijn er enkele grote opvanglocaties bijgekomen om mensen snel op te vangen, zoals in de Marnewaard. Maar ook daar zijn nu 100 van de 600 plekken bezet. En in de opvang in Dronten zijn nu 1000 van de 1500 beschikbare plekken bezet.
Zorgen heeft de staatssecretaris wel over de alleenstaande minderjarige asielzoekers (amv’s). De voogdij-instelling Nidos, die speciale opvang voor hun regelt, komt ruim 2000 plekken te kort. De rechter heeft onlangs bepaald dat de opvang voor amv’s direct moet worden verbeterd, maar dat lukt nog niet, had Van der Burg ook al eerder gemeld. In Ter Apel mogen van de rechter 55 amv’s zitten maar dat zijn er nu 90. Er zijn daar nu wel extra plaatsen en meer gespecialiseerd personeel geregeld, maar “hun aantal moet echt omlaag”.
De tijdelijke beperking op de gezinshereniging blijft een hot item in de Kamer. De linkse oppositie is tegen, en coalitiepartijen D66, CDA en CU vinden het een dilemma en een noodzakelijk kwaad om snel grip te krijgen op de instroom. Van der Burg blijft erbij dat een uitspraak die een rechter onlangs deed in zo’n rechtszaak, beperkt is tot de specifieke omstandigheden van het gezin. Pas later is volgens hem te zeggen hoeveel de maatregel echt oplevert. De ramingen gaan uit van een paar duizend nareizigers tot eind 2023.
De spreidingswet waarover de coalitie onlangs overeenstemming bereikte, gaat volgende week voor advies naar de Raad van State. Deze wet moet ertoe leiden dat asielzoekers gelijkmatiger over gemeenten worden gespreid.