Gemeenten kunnen straks boetes opleggen aan verhuurders die te veel huur vragen voor hun pand, wil het kabinet. Woonminister Hugo de Jonge wil het al bestaande puntenstelsel voor huurwoningen, op basis waarvan de prijs wordt bepaald, uitbreiden en verplichten. Verhuurders die te veel vragen, kunnen een boete van ruim 20.000 euro krijgen. Voor wie nog eens in de fout gaat, geldt een boete van maximaal 90.000 euro.
De Jonge wil met de wet Betaalbaar huren een einde maken aan huurprijzen die onredelijk hoog zijn. Door de voorgestelde maatregelen gaan de maandelijkse huurprijzen van ongeveer 300.000 huurwoningen met gemiddeld 190 euro omlaag.
Hoeveel een huurwoning mag kosten, wordt bepaald aan hand van het puntenstelsel, ook wel het woningwaarderingsstelsel (WWS) genoemd. Een grotere woning krijgt meer punten en ook voor duurzaamheid, buitenruimte, goed sanitair of goede verwarming worden punten toegekend. Tot en met 148 punten mag een huurbaas 808 euro vragen en tot en met 186 geldt dan een maximale prijs van 1123 euro. Vanaf 187 punten mag een verhuurder nog meer vragen.
Het WWS bestaat nu al, maar is niet verplicht. Ook geldt nu alleen tot 148 punten een maximale huur. Maar meer dan de helft van de woningen onder die grens worden toch voor meer geld verhuurd dan mag. Verhuurders kunnen hiertegen bezwaar maken bij de huurcommissie, maar in de praktijk gebeurt dat weinig. Door het systeem te verplichten en proactieve handhaving bij de gemeente te leggen, wil De Jonge huurders beter beschermen tegen uitwassen.
De inhoud van de wet is maandag openbaar gemaakt en iedereen kan daar tot en met eind maart op reageren. Daarna komt de Raad van State, de belangrijkste adviseur van het kabinet, met een advies over de wet. Vervolgens moeten zowel de Tweede als Eerste Kamer met het wetsvoorstel instemmen. De Jonge hoopt desondanks dat de wet al vanaf 1 januari 2024 kan ingaan.
Voor zittende huurders in het lage segment moet de huurprijs na een jaar in lijn zijn met de maximumgrens. Voor het middensegment worden de prijzen bijgesteld als een nieuwe huurder in de woning gaat, of als een nieuw contract wordt afgesloten.
Volgens De Jonge betalen veel huurders nu “de hoofdprijs voor een woning die dat echt niet waard is. Huurders hebben vaak geen keuze en staan met hun rug tegen de muur.”
Beleggers en ontwikkelaars hebben eerder al kritiek geuit op de plannen van De Jonge. Zij waarschuwen dat het voor hen niet meer rendabel is om woningen in het middensegment te bouwen als de prijzen aan banden worden gelegd. De Jonge komt deels tegemoet aan de kritiek: woningen waarvan de bouw voor 2025 is gestart en na 1 januari 2024 worden opgeleverd, mogen de komende tien jaar 5 procent duurder zijn.