Net als bij de vorige Provinciale Statenverkiezingen in 2019 zijn deze keer 570 zetels voor de twaalf Provinciale Staten (PS) te verdelen. De kleinste provincie Zeeland, met bijna 400.000 inwoners, heeft 39 zetels. Gelderland, Noord- en Zuid-Holland en Noord-Brabant hebben het maximale aantal van 55 zetels, aldus de Kiesraad. Dat zijn provincies met meer dan 2 miljoen inwoners.
De gekozen partijen vormen op basis van de verkiezingsuitslag, colleges van Gedeputeerde Staten, het dagelijkse bestuur van de provincie. Dit college wordt voorgezeten door de commissaris van de Koning en bestaat verder uit minimaal drie en maximaal negen gedeputeerden, elk met een eigen portefeuille. De functie van gedeputeerde is te vergelijken met een minister in de landelijke en een wethouder in de gemeentepolitiek. Gemeenten moeten elk jaar hun begroting en jaarrekening laten goedkeuren door het college van Gedeputeerde Staten.
De Provinciale Staten bepalen ook of gemeenten kunnen uitbreiden en waar bedrijventerreinen en kantorenparken mogen worden aangelegd. Verder bepalen de PS waar wegen, spoorwegen, scheepvaartverbindingen, industriegebieden, agrarische en natuurgebieden en recreatieve voorzieningen komen. Ook zorgt de provincie voor schoon zwemwater en veilige routes voor vrachtwagens met gevaarlijke stoffen.
De Statenleden kiezen bovendien op 30 mei de 75 leden van de Eerste Kamer, samen met de kiescolleges op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba. Een dag later is de uitslag bekend. Deze Eerste Kamerverkiezing wordt een getrapte verkiezing genoemd. Burgers kiezen de PS en de leden van de PS kiezen de leden van de Eerste Kamer. Statenleden zijn niet verplicht om op een kandidaat van de eigen partij te stemmen, maar dit gebeurt doorgaans wel.
Bij de verkiezingen van 2019 behaalde FVD de meeste Statenzetels (86), gevolgd door de VVD (80) en het CDA met 72 afgevaardigden. De nieuwe Eerste Kamer vergadert voor het eerst op dinsdag 13 juni.