Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne op 24 februari vorig jaar hebben 213 Oekraïners die in Nederland werken zich met vragen en klachten gemeld bij Fairwork, een organisatie die strijdt tegen moderne slavernij in ons land. Bij 74 van de Oekraïners was er sprake van signalen van arbeidsuitbuiting, een vorm van mensenhandel. Dit is een grote toename in vergelijking met het jaar voor de oorlog, toen 17 Oekraïners aanklopten. In dat jaar werden drie keer signalen van arbeidsuitbuiting genoteerd.
Naast meldingen over mogelijke arbeidsuitbuiting kreeg Fairwork van Oekraïense vluchtelingen vorig jaar 82 klachten over het niet uitbetalen van salaris, vaak in combinatie met andere arbeidsrechtelijke klachten. Ze vertelden onder meer dat een werkgever moest worden betaald voor een burgerservicenummer of dat ze door een tussenpersoon gedwongen werden zich in te schrijven bij de Kamer van Koophandel.
Een Oekraïense man van middelbare leeftijd die zich bij Fairwork meldde had via een advertentie een werkgever gevonden die onder meer Russisch sprak, dat zorgde ervoor dat de communicatie gemakkelijk ging. De man ging aan het werk in de bouw, zonder contract, maar dat zou de werkgever na een maand in orde maken. Ze spraken een salaris van 12 euro per uur af. De eerste maand werkte de man 240 uur, meer dan 10 uur per dag. Tot zijn verrassing kreeg hij daarna geen contract en werd hij zonder reden ontslagen. Bovendien ontving hij geen salaris.
Fairwork stelt dat deze man geen uitzondering is. “Oekraïense vluchtelingen zijn kwetsbaar, zij kwamen hier niet om te werken en hebben zich daar niet op voorbereid. Bovendien zullen sommigen last hebben van trauma, waardoor ze in een extra kwetsbare positie verkeren.” Volgens de organisatie zijn er werkgevers die misbruik maken van kwetsbare mensen die slecht geïnformeerd zijn en de Nederlandse taal en cultuur niet kennen. “Dat het nu ook nog eens gaat om oorlogsslachtoffers die voor een habbekrats moeten werken en net zo makkelijk weer worden ontslagen, maakt het dubbel zo smakeloos”, zegt een woordvoerder.