In gevangenissen is het risico op seksueel grensoverschrijdend gedrag zeer groot en daarom zijn stevige maatregelen nodig, zegt Mariëtte Hamer. De Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld heeft hierover een advies opgesteld na signalen van wangedrag door medewerkers in de vrouwengevangenis in Nieuwersluis. Elke vorm van seksuele omgang tussen gedetineerden en medewerkers is per definitie grensoverschrijdend en strafbaar, luidt haar vuistregel.
Deze norm moet duidelijk tussen de oren van alle medewerkers komen te zitten, adviseert Hamer. Ze moeten elkaar daar ook op aanspreken.
De machtspositie van cipiers vergroot volgens de regeringscommissaris de kans dat het misgaat. Daarom vindt ze dat personeel de ruimte moet worden ontnomen om gevangenen privileges toe te kennen of te ontnemen.
Woensdagavond werd bekend dat het Openbaar Ministerie drie bewakers van de vrouwengevangenis in Nieuwersluis vervolgt voor aanranding van gevangenen.
Gevangenen zijn volgens Hamer kwetsbaar voor seksueel wangedrag omdat ze meer dan gemiddeld een licht verstandelijke beperking en traumatische ervaringen hebben.
Gedetineerden bevinden zich bovendien in een kwetsbare positie. “Dat maakt de drempel om seksueel overschrijdend gedrag door een medewerker te melden extreem hoog”, schrijft Hamer. Ze adviseert in te zetten op het verlagen van drempels en het adequaat opvolgen van meldingen.
Hamer vindt dat gedetineerden op vertrouwelijke wijze wangedrag moeten kunnen melden, buiten het zicht van medewerkers. Hamer: “De meeste gedetineerden hebben weinig scholing en op seksueel grensoverschrijdend gedrag rust een taboe. Ze hebben dus belang bij eenvoudige, maar heldere informatie, die uitstraalt dat de toezichthouders onafhankelijk zijn van Dienst Justitiële Inrichtingen.”
Hamer sprak voor haar advies onder meer met medewerkers en directies van gevangenissen, de toezichthouders daarvan en (ex-)gedetineerden.