Aantal hiv-diagnoses daalt opnieuw, ook effect van PrEP te zien

Het aantal nieuwe hiv-diagnoses is in 2021 net als voorgaande jaren gedaald, zo stelt de Stichting HIV Monitoring (SHM) op basis van nieuwe cijfers. Afgelopen jaar kregen volgens een schatting 427 mensen de diagnose hiv. Voor het eerst is een effect te zien van het middel PrEP, dat bepaalde groepen met een verhoogd risico op hiv kunnen slikken ter voorkoming van een infectie.

In 2020 werd het aantal nieuwe diagnoses in eerste instantie geschat op 411, maar dat is inmiddels bijgesteld naar zo'n 450. Voor het jaarlijkse rapport maakt de stichting altijd een schatting, legt infectioloog Marc van der Valk van SHM uit. Dat komt doordat een diagnose niet altijd direct aan de stichting wordt doorgegeven. Dat kan ook nog een aantal jaren duren. Het cijfer over 2021 kan dus ook nog veranderen.

Van de 427 diagnoses uit 2021 ging het in 250 gevallen om mannen die seks hebben met mannen, 105 gevallen betrof andere mannen en 72 vrouwen kregen een diagnose. In totaal overleden er vorig jaar 13 mensen aan de gevolgen van aids, de ziekte die veroorzaakt wordt door hiv.

Een deel van de mannen die seks hebben met mannen gebruikt PrEP. Zij staan vaker dan andere groepen onder behandeling bij een soa-polikliniek en worden zodoende regelmatig getest op hiv. Wanneer zij het virus krijgen, wordt dit dus sneller duidelijk dan bij andere groepen, bij wie het soms jaren kan duren voordat ze ontdekken hiv te hebben. In 2021 was een "scherpe daling" te zien van het aantal recente infecties bij mannen die seks hebben met mannen. De onderzoekers wijten dat volgens Van der Valk aan het PrEP-gebruik. "Een deel van de mensen die in het verleden met een vroege hiv-infectie in de zorg zouden zijn terechtgekomen, wordt nu adequaat door PrEP beschermd", legt Van der Valk uit.

Maar volgens de stichting kan nog niet iedereen die dat wil ook daadwerkelijk aan PrEP beginnen. Van de mensen die tussen 2018 en mei dit jaar hiv kregen was van 660 bekend dat ze geen PrEP hadden gebruikt. Van deze mensen gaven er 44 aan dat ze het middel wel hadden willen gebruiken, maar er geen toegang toe hadden. Vier personen stonden op een wachtlijst. Het werkelijke aantal mensen dat hiv opliep terwijl ze wel PrEP hadden willen gebruiken ligt mogelijk hoger, zegt Van der Valk. Niet van iedereen met een hiv-diagnose is namelijk informatie over PrEP-gebruik bekend.

PrEP staat voor Pre Expositie Profylaxe en is een combinatie van hiv-remmers. Mensen die een verhoogd risico lopen op hiv kunnen PrEP slikken. Dat zijn naast mannen die seks hebben met mannen ook trans mannen of vrouwen die seks hebben met mannen en sommige sekswerkers.