ActiZ: geen lef en daadkracht in plannen politiek over ouderenzorg

Het ontbreekt de politiek aan "lef en daadkracht" als het gaat om ouderenzorg, terwijl dat met de toenemende vergrijzing en dito zorgvraag hard nodig is. Dat zegt Anneke Westerlaken, voorzitter van de branchevereniging van zorgorganisaties ActiZ in een gesprek met het ANP. Vergrijzing is niet alleen een vraagstuk voor de zorg, maar "een vraagstuk dat ons allemaal aangaat". Ze roept de politiek op met een brede visie te komen op de ouderenzorg én het eerlijke verhaal te vertellen.

"Het is logisch dat partijen in verkiezingstijd beloften doen", zegt Westerlaken. Maar zij moeten er dan ook bij vertellen dat veel van die beloften niet waargemaakt kunnen worden. "De zorg gaat veranderen en soms ook verminderen. Mensen moeten meer zelf gaan doen en meer voor elkaar."

Die broodnodige visie moet antwoord geven op de vraag hoe we als samenleving de vergrijzing en de uitdagingen die daarbij horen, gaan aanpakken, vindt de ActiZ-voorzitter. Net zoals bij klimaatverandering moet breed worden gekeken. Westerlaken noemt onder meer woningbouw, openbaar vervoer, bereikbaarheid en mantelzorgverlof.

De vergrijzing in Nederland neemt toe tot bijna 50 procent in 2040, blijkt uit cijfers van het CBS. In 2022 was die 'grijze druk', zoals CBS die noemt, 34 procent: tegenover elke 65-plusser staan drie werkenden. Daarnaast is sprake van dubbele vergrijzing omdat ook het aantal 80-plussers groeit. De afgelopen kabinetten zetten zo veel mogelijk in op zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen en zorg thuis. De bejaardenhuizen zijn al lang geleden afgeschaft en de lat om voor een verpleeghuis in aanmerking te komen, is steeds hoger gelegd.

Momenteel staan er ruim 22.000 mensen op de wachtlijst voor een plek in een verpleeghuis, blijkt uit de meest actuele cijfers van ActiZ. Ouderen doen daarnaast steeds vaker een beroep op de wijkverpleging. Nu doen bijna 600.000 mensen dat en dat aantal stijgt naar ruim een miljoen ouderen in 2050, zo blijkt uit eerder onderzoek van ABF Research. Het tekort aan personeel in voornamelijk de verpleging in verzorging neemt toe van 26.000 in 2020 naar 243.000 mensen in 2050, berekende het bureau.

De politiek heeft weliswaar plannen voor de ouderenzorg, zegt Westerlaken. "Maar ik ben bang dat politici niet het achterste van hun tong laten zien en dat ze tijdens de formatie toch als eerste met de kaasschaaf over de zorgbegroting gaan." En ondanks alle plannen worden geen fundamentele politieke keuzes gemaakt, vindt ActiZ.

Zo pleit PVV voor de uitbreiding van verpleeghuisbedden, om maar eens een greep uit de verkiezingsprogramma's te doen. GroenLinks-PvdA, BBB en Nieuw Sociaal Contract willen dat ook. BBB wil de drempel verlagen om voor het verpleeghuis in aanmerking te komen. Wat VVD en D66 betreft, is er alleen plek in het verpleeghuis als er intensieve zorg nodig is.

Naast meer verpleeghuizen wil BBB speciale woonvormen voor ouderen "bijvoorbeeld in de vorm van moderne bejaardentehuizen". Ook wil de partij dat er weer aanleunwoningen komen, in de buurt van verpleeghuizen. Ook PVV wil meer ouderenwoningen. NSC wil een landelijke investeringspot in het leven roepen waarmee burgerinitiatieven kunnen worden gesteund die woonzorgvormen willen realiseren in de eigen wijk en dorpen. De VVD geeft "prioriteit aan meer woningen en woonvormen zoals hofjes, waar mensen zelfstandig, of in nabijheid van elkaar met hulp van zorg en ondersteuning, oud kunnen worden."

Vrijwel alle politieke partijen willen de administratieve regeldruk verminderen, zodat er meer tijd overblijft voor het verlenen van zorg en om het werk aantrekkelijk te maken. Hier wordt echter al jaren over gesproken, zonder dat de regeldruk daadwerkelijk omlaag gaat. Ook zijn er diverse plannen om mantelzorgers beter te ondersteunen. Diverse partijen willen stelselwijzigingen doorvoeren, door onder meer met geldpotten tussen verschillende zorgwetten te schuiven.