Adema komt met mestplannen: 'situatie buitengewoon urgent'

Het kabinet stuurt vrijdagmiddag maatregelen die het had willen nemen om de mestcrisis in Nederland tegen te gaan naar de Tweede Kamer. Demissionair landbouwminister Piet Adema werkte aan een brede uitkoopregeling voor boeren die willen stoppen, een norm waardoor boeren minder koeien per hectare gras hadden mogen hebben, en afroming van rechten om dieren te houden. Besluitvorming is aan de Tweede Kamer, maar de minister benadrukt dat de situatie in de landbouw "buitengewoon urgent" is.

Omdat de uitzonderingspositie vanuit Brussel voor het uitrijden van mest (derogatie) is weggevallen, dreigen boeren tienduizenden euro's per jaar extra kwijt te zijn aan afvoerkosten. Nederland raakte de uitzonderingspositie kwijt, omdat de EU vindt dat de Nederlandse overheid te weinig deed aan het verbeteren van de waterkwaliteit. Een terugkeer van de derogatie ziet Adema niet gebeuren: "de Europese Commissie heeft mij duidelijk aangegeven hiervoor geen enkele ruimte te zien", schrijft hij aan de Kamer.

Voor veel boeren dreigt faillissement door de gestegen kosten voor het afvoeren van mest. Adema wil voor hen een brede stoppersregeling, zoals nu ook bestaat voor boeren die vanwege stikstof willen stoppen. Ook wil Adema de sector helpen minder eiwitrijk voer te gebruiken, wat leidt tot minder stikstof in de mest. Daarnaast werkte de minister aan een norm om het aantal koeien per hectare te beperken, wat zou neerkomen op een kleinere veestapel. Vooral in Limburg of Noord-Brabant zou dat pijn doen: daar is de hoeveelheid vee per hectare relatief hoog.

Verder zou het aantal rechten om fosfaat uit te mogen stoten worden verkleind. Deze maatregel zou ook gaan gelden voor de varkens- en pluimveesectoren. Voor boeren die eerder gebruik maakten van derogatie, zou het kabinet 80 miljoen euro extra uittrekken. Dat geld ondersteunt boeren die kosten moeten maken vanwege de wegvallende derogatie, en hun grasland willen behouden.

Een aantal maatregelen lekte eerder deze week al uit.