Advies: ICT vormt risico bij invoering Omgevingswet per 1 januari

Het is een "dilemma" of de Omgevingswet per 1 januari 2023 ingevoerd moet worden, stelt het Adviescollege ICT-toetsing in een advies aan de Eerste Kamer. Volgens het college zijn er in "de stand van het Digitale Stelsel Omgevingswet" (DSO) nog "forse beperkingen" die risico's met zich meebrengen als de invoering per 1 januari doorgaat.

Het DSO ondersteunt bij de uitvoering van de nieuwe Omgevingswet. In die wet moeten tientallen wetten en regels die nu gelden omtrent de leefomgeving worden samengevoegd, zodat het makkelijker wordt om vergunningen te verlenen. Maar er kunnen juist grote problemen ontstaan met het verlenen van bijvoorbeeld bouwvergunningen als het DSO niet goed werkt. Experts uitten hier eerder al hun zorgen over, mocht de nieuwe wet per 1 januari ingaan.

Het is mogelijk om te mikken op 1 januari, maar dan is "maximale inzet" nodig om risico's te beperken. Het adviescollege erkent dat hier nog maar weinig tijd voor is. Een andere optie is uitstel met bijvoorbeeld een half jaar. Dat geeft ruimte voor een "fundamentele heroriëntatie".

Het was de bedoeling om het DSO uitvoerig te testen, maar dat is niet gelukt. Gemeenten of provincies, die met het DSO moeten gaan werken, hadden onvoldoende testcapaciteit. Bovendien waren nog niet alle functies in het DSO klaar en deze konden dus niet getest worden. Daarom is er "onvoldoende zekerheid" of het DSO stabiel en betrouwbaar genoeg is om per 1 januari te werken.

Als de Omgevingswet toch op 1 januari ingaat, dan adviseert het college onder meer om zogeheten "tijdelijke alternatieve maatregelen" (TAM's) in te zetten. In feite betekent dit het voortzetten van de huidige werkwijze van vergunnen. Dit stelsel kan tijdelijk naast de nieuwe Omgevingswet bestaan, zolang er geen "wildgroei" aan maatregelen ontstaat.

Het adviescollege wijst er wel op dat hoe meer er wordt ingezet op deze 'TAM's', hoe meer dat ten koste gaat van het gebruiksgemak. Ook wordt het beleid voor de burger steeds moeilijker te begrijpen. De invoering van de Omgevingswet is al meerdere keren uitgesteld. In de komende weken debatteert de Eerste Kamer over invoering van de wet.