Advies: laat bevolking matig groeien naar 19 à 20 miljoen in 2050

Het is het beste voor Nederland als de bevolking de komende jaren "gematigd groeit" naar 19 à 20 miljoen mensen in 2050. Met dit inwonertal moet het lukken om voldoende woningen te hebben, de zorg en het onderwijs toegankelijk te houden en de leefbaarheid te bevorderen. Dat stelt de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 in haar rapport dat maandag is gepresenteerd. Een krimp van de huidige 18 miljoen inwoners of juist een sterke groei van de bevolking naar 21 à 23 miljoen mensen, biedt een slechter perspectief op een leefbare samenleving.

Het is noodzakelijk dat de politiek komt met een langetermijnvisie en hierin keuzes maakt over migratie, stelt de commissie. Het gaat dan vooral om de omvang van migratie en of het om arbeidsmigranten of asielzoekers gaat. In het toekomstige beleid moet worden ingezet op een kwalitatief hoogwaardige economie en een brede welvaart als uitgangspunten. "We moeten keuzes maken over migratie en daarin de kwaliteit van de economie en sociale samenhang vooropstellen", meldt oud-topambtenaar Richard van Zwol.

De politieke afwegingen die nodig zijn op het gebied van ruimte en wonen, de economie en publieke voorzieningen moeten wel met elkaar samenhangen, staat in het advies. "Door nu al te sturen op een gematigde groei van de bevolking richting 2050 worden schaarste aan voorzieningen en ongelijkheid tussen groepen in de samenleving zoveel mogelijk beperkt", stelt Van Zwol. Volgens hem zijn "robuuste nieuwe keuzes ook mogelijk", en is daarbij hulp nodig van lagere overheden, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven.

De commissie wijst er ook op dat de komende jaren de samenstelling van de bevolking verandert. Er wonen meer mensen met een andere culturele achtergrond in Nederland en er zijn meer ouderen. De komende tien tot vijftien jaar bereikt de vergrijzing een piek en daarna blijft er sprake van een 'oudere' samenleving, stelt de commissie. De vergrijzing leidt tot grotere personeelstekorten in de zorg en het onderwijs. Een hoger geboortecijfer lost de tekorten op korte termijn niet op, maar kan eventueel wel op langere termijn effect hebben.

Daarnaast voorziet de commissie nog andere toenemende verschillen tussen mensen zoals tussen jong en oud, in opleidingsniveau en tussen mensen met of zonder een migratieachtergrond. Ook daarom is actie vanuit de politiek nodig om de sociale samenhang overeind te houden, vindt Van Zwol.

De staatscommissie is ruim een jaar geleden ingesteld door het kabinet, op verzoek van de Tweede Kamer. Doel ervan is inzicht te krijgen in demografische ontwikkelingen, de gevolgen en mogelijke (politieke) oplossingen.