Advies: taal en rekenen in alle vakken, leerkrachten toetsen

Taal en rekenen moeten ook in alle andere vakken op school nadrukkelijk aan de orde komen, want alleen taal- en rekenlessen op zich zijn niet genoeg om taal en rekenen te leren. De twee vakken moeten de verantwoordelijkheid zijn van alle leerkrachten samen. Dat schrijft de Onderwijsraad in een nieuw advies, dat donderdag is gepresenteerd. De vaardigheden in genoemde vakken van leerlingen in het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs en het mbo baren velen al langere tijd zorgen.

Als deze vakken zo breed worden aangepakt als nu voorgesteld, zal het mes aan twee kanten snijden, verwacht de raad. "Andere vakken bieden context en mogelijkheden om kennis en vaardigheden op te doen in taal en rekenen. En andersom is beheersing van taal en rekenen een noodzakelijke voorwaarde om verder te komen in andere vakken en leergebieden", zegt het adviesorgaan.

De Onderwijsraad heeft aanwijzingen dat studenten aan het eind van hun lerarenopleiding de basisvaardigheden regelmatig niet beheersen. Daarom beveelt ze "een verplichte centrale eindtoets voor taal en rekenen aan voor pabo’s en tweedegraads lerarenopleidingen Nederlands en wiskunde. Deze eindtoets moet een theorie- en een praktijkcomponent bevatten".

Ook wil de raad dat er meer en doorlopend werk wordt gemaakt van verdere professionalisering van leraren. Tevens moet de beheersing van taal en rekenen "stelselmatig gemonitord worden om het onderwijs hierin structureel te kunnen evalueren en verbeteren". Er moeten verder "glasheldere doelen" voor het onderwijs in taal en rekenen worden gesteld.

Leraren krijgen er extra werk bij als het kabinet de aanbevelingen opvolgt. "We weten dat programma's op scholen overladen zijn en dat is ook echt een probleem", zegt voorzitter Edith Hooge van de Onderwijsraad. Maar goed taal- en rekenonderwijs is volgens Hooge zo belangrijk dat dit toch de moeite is. Als scholen het goed organiseren, hoeft het volgens haar ook niet veel meer tijd te kosten. Het kan bijvoorbeeld door leerlingen in een aardrijkskundeles "rijke teksten" te laten lezen.

"We moeten verder kijken dan de kwaliteit van geïsoleerde taal- en rekenlessen. En aanhoudend focussen op de beheersing van taal en rekenen van leerlingen en studenten. Zodat er niet steeds weer kostbare hersteloperaties nodig zijn", vat Hooge samen. De Tweede Kamer had de Onderwijsraad om advies gevraagd na alarmerende berichten over de vaardigheden van de leerlingen.