Adviescollege buigt zich over gevoelige kwesties publieke omroep

Het adviescollege dat van het kabinet de opdracht heeft gekregen om de toekomst van de publieke omroep te onderzoeken, zal de in Hilversum gevoelige kwesties niet uit de weg gaan. Kamerleden beklaagden eerder dat de centrale organisatie NPO te machtig is ten opzichte van de omroepverenigingen en is gefixeerd op kijkcijfers. Beide kwesties zullen worden onderzocht. Het rapport wordt in de zomer verwacht en zal aandachtig worden gelezen in de omroepwereld, omdat staatssecretaris Gunay Uslu (Media) misschien de Mediawet wil veranderen op basis van de uitkomsten.

Aanvankelijk zou het onderzoek alleen gaan over de vereisten waaraan omroepen moeten voldoen. Deze opdracht is uitgebreid naar een advies over hoe de publieke omroep er in de toekomst moet uitzien, nadat PvdA en GroenLinks hierom hadden verzocht in een door een Kamermeerderheid gesteunde motie. Het adviescollege onder leiding van oud-politicus Pieter van Geel (CDA) heeft dinsdag bekendgemaakt wat precies zal worden onderzocht.

Kamerleden van CDA, SP en PvdA zeiden bij een mediadebat eerder deze maand dat het succes van programma's en vaak ook het voortbestaan hiervan te veel wordt bepaald door kijkcijfers. Mohammed Mohandis (PvdA) vond het niet ondenkbaar dat het grensoverschrijdende gedrag bij de succesvolle talkshow DWDD zo lang kon voortduren vanwege de "totaal doorgeschoten fixatie op kijkcijfers". Het adviescollege wil ook kijken hoe succes van programma's anders kan worden gemeten, bijvoorbeeld door te kijken naar de kwaliteit.

Hoge kijkcijfers werken ook door op de reclame-inkomsten, waaruit de publieke omroep voor een belangrijk deel is gefinancierd. In 2021 verdiende de Ster ongeveer 200 miljoen euro aan reclames. Het grootste deel van de uitgaven van de publieke omroep van ruim 900 miljoen euro blijft overheidsgeld. Sommigen willen dat er bijna of helemaal geen reclames komen op de publieke zenders. Ook dit soort financiële vragen over hoe de publieke omroep wordt betaald zullen worden onderzocht.

In de Tweede Kamer klinkt ook geregeld de klacht dat de NPO te veel macht heeft vergeleken met de omroepverenigingen. Bijvoorbeeld uit de mond van Lucille Werner van het CDA. De NPO heeft volgens het Kamerlid "de macht om te beslissen welke programma's uitgezonden worden en hoelang een programma wordt uitgezonden" en zou zich ook "bemoeien" met "titels en zelfs presentatoren van programma's". Ook dit zal worden onderzocht: het college wil specifiek de rol van de NPO bekijken.