Adviesraad: visie nodig op toekomst Oekraïense ontheemden

Er moet meer duidelijkheid komen over de toekomst van Oekraïense vluchtelingen in Nederland. Dat zegt de Adviesraad Migratie in een zogeheten signalering, die woensdag wordt aangeboden aan staatssecretaris Eric van der Burg van Justitie en Veiligheid. Het adviesorgaan constateert dat "de 'tijdelijkheid' van de situatie van de ruim 93.000 Oekraïense ontheemden in Nederland begint te knellen en een prijs vraagt, zowel voor henzelf als voor de samenleving".

Oekraïners die vanwege de Russische invasie van hun land naar de Europese Unie zijn gevlucht, kunnen zich beroepen op de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Die geeft de vluchtelingen toegang tot opvang, medische zorg, werk en onderwijs.

De regeling kan tot uiterlijk 4 maart 2025 worden verlengd. Maar volgens de Adviesraad Migratie, een onafhankelijk adviesorgaan dat de regering en het parlement adviseert over migratie, is onduidelijk wat er daarna gebeurt. "Tot wanneer moeten gemeenten opvang blijven regelen, hoe lang kan een werkgever op een werknemer rekenen en tot wanneer krijgen Oekraïners een andere behandeling dan mensen die om vergelijkbare redenen hun land zijn ontvlucht?"

Het is van belang dat er een visie komt op de toekomst van ontheemde Oekraïners, stelt het adviesorgaan. Dat begint volgens de raad met duidelijkheid over verblijf en terugkeer, het liefst in Europees verband zodat in alle lidstaten dezelfde regels gelden. Als dat niet lukt, moet de Nederlandse regering zelf in actie komen. Volgens de adviesraad is het in ieder geval op de langere termijn niet houdbaar om vergelijkbare groepen mensen ongelijk te behandelen. "De regering dient de vraag te beantwoorden hoe asielzoekers, ontheemden en statushouders gelijker worden behandeld."

Eerder deze maand pleitte ook EU-adviseur en voormalig vicepremier Lodewijk Asscher ervoor na te denken over plannen voor de langere termijn. Volgens hem moet de Europese tijdelijke beschermingsrichtlijn worden verlengd met de verwachte duur van de wederopbouw van Oekraïne, mogelijk tien jaar. Hij waarschuwde ook voor "solidariteitsvermoeidheid". Asscher is sinds vorig jaar speciaal raadgever van Eurocommissaris Nicolas Schmit (Werkgelegenheid en Sociale Rechten) over de opvang en integratie van Oekraïense vluchtelingen in de EU.