Afvalonderzoeker vindt veel minder zwerfblikjes, maar meer pakken

Sinds de invoering van statiegeld op blikjes vindt zwerfafvalonderzoeker Dirk Groot er veel minder op straat en in bosjes of sloten. Het aantal blikjes dat hij tegenkwam tijdens zijn metingen is met bijna 70 procent afgenomen, meldt de man die zichzelf de Zwerfinator noemt in een rapportage. "Het effect van statiegeld is overduidelijk", concludeert hij. Groot heeft echter niet alleen positieve ontwikkelingen te melden. Hij zag in de steden en dorpen waar hij aan het werk was juist een toename van rondzwervende drankkartons (+15 procent) en drinkzakken (+20 procent).

"Een aantal fabrikanten is van plastic flesjes met statiegeldplicht overgestapt naar middelgrote drankkartons zonder statiegeld", duidt Groot de uitkomsten. Hij suggereert ook op dit soort verpakkingen statiegeld te heffen, zodat ook dit soort afval geld waard wordt en daarmee aantrekkelijk om in te leveren.

Het statiegeld op blikjes werd vorig jaar in april ingevoerd. Sindsdien is een blikje 15 eurocent waard. Dat lijkt dus een flink effect te hebben, al zegt Groot dat hij "niet pretendeert" dat zijn onderzoeken wetenschappelijk genoemd kunnen worden. De man is wel zeer actief en noteert zijn vondsten op een gestandaardiseerde manier. Hij raapte in de afgelopen zeven jaar op 809 dagen afval op, in 69 steden en dorpen. Instanties als Rijkswaterstaat maken graag gebruik van zijn cijfers.

Groot vergelijkt zijn cijfers uit de tweede helft van vorig jaar met zijn resultaten in de eerste helft van 2021. Als zijn metingen landelijk worden doorgetrokken, zou dat betekenen dat in een half jaar tijd ruim 50 miljoen blikjes minder op straat zijn beland. Ook het aantal rondzwervende plastic flesjes dat de onderzoeker vond is sterk gedaald, met 68 procent. Die daling zette al eerder in. Op kleine flesjes zit sinds de zomer van 2021 statiegeld.

De 'Zwerfinator' ziet nog diverse opties om dit soort zwerfafval verder terug te dringen. Hij wijst erop dat ongeveer een op de drie flesjes die hij nog vond geen etiket meer had. Daardoor worden ze niet herkend door het inleversysteem. Groot wijst op de wettelijke verplichting om de statiegeldmarkering onuitwisbaar op de verpakking te zetten. Die moet strenger worden gehandhaafd, vindt hij. Machines die de flesjes beter herkennen zijn wat Groot betreft ook het onderzoeken waard. Tot slot zou Nederland een voorbeeld kunnen nemen aan Duitsland en het statiegeld op blik kunnen verhogen naar 25 cent.