AIVD en MIVD mogen door nieuwe wet snel reageren op cyberaanval

De inlichtingendiensten AIVD en MIVD mogen door een wet die dinsdag is goedgekeurd door de Eerste Kamer sneller reageren op een cyberaanval. De diensten kunnen daardoor meteen een onderzoek instellen als landen als Rusland en China een digitale aanval uitvoeren. Tot nu toe moest hier van tevoren toestemming voor worden gevraagd aan de toezichthouder.

Die moet in zulke gevallen nog steeds beoordelen of de inlichtingendiensten zich aan de regels houden en geen onnodige risico's nemen, maar zal dat doen terwijl de operatie al bezig is. Dat levert cruciale tijdwinst op volgens de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). In het verleden zijn operaties afgeblazen omdat de diensten te lang moesten wachten op toestemming.

In de wet is ook geregeld dat zogeheten bulkdatasets met grote hoeveelheden persoonsgegevens langer mogen worden bewaard. De plicht vervalt om na anderhalf jaar te beoordelen of deze gegevens nog relevant zijn en deze te vernietigen als het antwoord daarop nee is. De diensten mogen door de nieuwe wet de betrokken minister verzoeken om de gegevens een jaar langer te bewaren.

De senaat heeft vorige week gedebatteerd over de wet. Toen bleek dat de meeste partijen vinden dat de geopolitieke situatie het noodzakelijk maakt om de inlichtingendiensten meer bevoegdheden te geven. Fracties als GroenLinks-PvdA, Volt en Partij voor de Dieren maakten zich wel zorgen om de privacy van burgers.

De tijdelijke wet die is aangenomen door de Eerste Kamer moet tekortkomingen die het demissionaire kabinet ziet in de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) vier jaar lang wegnemen. Het idee is om de Wiv later permanent aan te passen op dit punt.