AIVD zag vorig jaar een verdere radicalisering van extreemrechts

Rechts-extremisme en anti-overheidsprotest zijn vorig jaar een groter veiligheidsprobleem geworden. Het is inmiddels voorstelbaar dat rechtse extremisten een terroristische aanslag zullen plegen. Dat staat in het jaarverslag van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) over 2021. "Binnen Nederland hielden veel dreigingen in 2021 verband met toenemende verdeeldheid en verharding in de samenleving", aldus directeur-generaal Erik Akerboom.

De AIVD zegt dat allerlei extreemrechtse stromingen een wereldbeeld delen "waarin de blanke bevolking van (onder meer) Nederland structureel wordt benadeeld, en zelfs in het voorbestaan wordt bedreigd door ‘omvolking’ of genocide". Deze ideeën werden verder aangewakkerd door de coronamaatregelen en complottheorieën. Ze gaan bovendien vaak gepaard met antisemitisme.

De inlichtingendienst besteedt ook uitgebreid aandacht aan een terroristische rechts-extremistische stroming die 'accelerationisme' wordt genoemd. Aanhangers denken dat er een rassenoorlog komt, en willen die bespoedigen door aanslagen te plegen. Deze groepen hebben volgens de AIVD "enkele honderden aanhangers", en nemen in omvang toe. "De verwachting is dat maar een kleine minderheid zelf terroristisch geweld wil gaan gebruiken, maar het is niet goed te voorspellen wie die stap zal maken."

Volgens de AIVD hebben ook uiterst linkse activisten (vooral anarchisten) meer voet aan de grond gekregen, maar is extremisme onder hen nauwelijks een probleem. De dienst noemt wel een aantal acties op het gebied van onder meer wonen en dierenrechten. En ook links ging de straat op tegen de coronamaatregelen. Toch was geweld onder deze groep volgens de dienst een zeldzaamheid.

"Dat betekent niet dat acties niet soms ernstig, hinderlijk of heftig waren voor de organisaties of bedrijven tegen wie acties waren gericht. Het betekent alleen dat hun acties de democratische rechtsorde niet bedreigden", staat in het jaarverslag.

Jihadisme is ook nog altijd een bedreiging voor Nederland, staat in het rapport. Toch zou deze groep niet groter of gewelddadiger geworden zijn. In het jaarverslag wijst de AIVD verder op de aanhoudende cyberdreiging, deels door toedoen van andere landen, en de gevolgen van de oorlog in Oekraïne voor de stabiliteit in Nederland.