Alles wat je altijd al wilde weten over Pasen

Een vrolijke Paashaas die overal gekleurde chocolade-eitjes verstopt: hoe logisch klinkt dat? Juist, niet bepaald; dat vonden wij ook. Waar komt het paasfeest überhaupt vandaan? Nieuws.nl ging op onderzoek uit en riep de hulp in van deskundige Ingeborg Dijkstra.

We kennen natuurlijk het paasverhaal uit de Bijbel. Toch linkt de Paashaas op geen enkel vlak aan het christelijke geloof en is zijn herkomst eigenlijk best onbekend. "In de klas vragen mijn leerlingen geregeld naar de Paashaas. ‘Ja maar juf, Jezus hing toch aan het kruis? Waar komt die Paashaas dan vandaan?" vertelt Ingeborg Dijkstra, leerkracht godsdienst en ervaren pedagoog. "Hoe vaker ik deze vraag voor de kiezen kreeg, hoe nieuwsgieriger ik eigenlijk werd om het uit te zoeken."

Wie is de Paashaas?

Eén van de meest gedane aannames is dat de Paashaas uit commerciële bedoelingen is ontstaan. Er schuilt echter meer achter. “Ondanks het feit dat er volop gespeculeerd wordt over waar het verhaal vandaan komt, zijn deskundigen het er met elkaar over eens dat het ‘paashaasverhaal’ gebaseerd is op een eeuwenoude Germaanse mythologie, die zich over de zeeën verspreidde", legt Dijkstra uit. "Ostara, godin van de lente, speelt de hoofdrol hierin. Eén van de vele mythes gaat als volgt. Godin Ostara kwam, toen het hoog tijd was om ‘haar’ lente te luiden, een zwaar gewond vogeltje tegen. Toen ze zich over het vogeltje bekommerde, voelde ze dat het leven in het beestje al was weggevaagd. Om haar gevederde vriendje in leven te houden, veranderde godin Ostara ‘m in een haas. De haas gedroeg zich nog deels als een vogel, dus bleef hij eieren leggen."

Sommige 'paasmythes' krijgen een andere staart. Die vertellen dat de haas, als dank voor de redding, elk begin van de lente terugkeerde naar godin Ostara om eieren af te staan. Nog een ander leuk feitje: de Engelse benaming voor Pasen ‘easter’ en de Duitse versie ‘Ostern’ stammen dus af van het latijnse Ostara! Weten we ook meteen waar dát vandaan komt.

Geel als de kleur van Pasen

Geel, geel, geel. Als de lente eenmaal is aangebroken, zeker rond Pasen, duizelen we van de kleur geel. In winkels, producten, bloemen, de kuikentjes; je kan het zo geel niet bedenken. Volgens Dijkstra overheerst de kleur voornamelijk dankzij ‘een nieuw begin’. “Geel staat voor verschillende dingen rond Pasen. Onder andere voor de zon, die in de lente weer begint met schijnen, en de vele bloemen die volop in bloei staan. De échte ‘paasbloem’ is de gele narcis, die ook wel de paaslelie wordt genoemd.” Aha!

Waar komen de paaseitjes vandaan?

“Kippen houden was rond de jaren driehonderd normaal. Op de woensdag na carnaval begonnen de christenen en katholieken, wat toen nog het overheersende merendeel van de bevolking was, met vasten. Tijdens die vastperiode bleven de kippen natuurlijk stug doorgaan met eitjes leggen. Als de paastijd aanbrak en iedereen weer normaal mocht eten en drinken, was er dus een overvloed aan eieren!” Een aantal jaren later, toen de gegoede burgerij zich onderscheidde van ‘het gepeupel’, kwam Nederland in aanraking met luxe producten zoals cacao. "De rijken met het meeste geld experimenteerden hiermee en goten tijdens Pasen chocolade in eierhulsen. Normale eieren waren weg'gelegd' voor de armen. Zo ontstonden er bijvoorbeeld ook volkscompetities: ‘wie giet het mooiste ei?!’"