Ambtenaar: Wiebes deed niets met waarschuwing 'toeslagenbloedbad'

Staatssecretaris Eric Wiebes en diens voorganger Frans Weekers zijn expliciet gewaarschuwd voor het "volstrekt disproportionele" toeslagenbeleid. Dat leidde ertoe dat de Belastingdienst vele duizenden euro's aan kinderopvangtoeslag terugvorderde als alleen de eigen bijdrage niet was betaald. Ambtenaar Dennis Blansjaar zegt in zijn verhoor door de parlementaire enquêtecommissie dat op het ministerie van Financiën in 2012 duidelijk was: "We gaan hier een bloedbad mee aanrichten."

Dat het volledige toeslagenbedrag moet worden terugbetaald als alleen de eigen bijdrage (vaak een fractie van het totaal) niet was betaald, is een van de redenen dat het kinderopvangtoeslagschandaal tot zulke enorme problemen leidde bij gedupeerden. Door dit beleid werden ook ouders de dupe als een gastouderbureau of kinderopvanglocatie zei dat ze geen eigen bijdragen hoefden te betalen. Rond 2012 toetsten Blansjaar en zijn team of ook de rechter dit beleid in stand zou houden. Volgens de advocaat van het Rijk was dat het geval

"We dreigden gelijk te krijgen van de rechter", zag Blansjaar. Intussen werd steeds duidelijker dat dit desastreuze gevolgen kon hebben voor ouders die geen eigen bijdragen hadden betaald.

Hierop adviseerden de ambtenaren het kabinet om alleen de eigen bijdrage terug te eisen, met daar bovenop nog een boete. Voor vermeende fraude met uitkeringen was het al gebruikelijk om een boete op te leggen, volgens de omstreden fraudewet. "De reactie van de heer Wiebes was zo ongeveer van: 'Ja, ja, wat raar, goh, gek dat dat gebeurt'", verklaart Blansjaar. "Punt. En dan niks." Blansjaar schetst in zijn verhoor hoe het onderbrengen van toeslagen bij de Belastingdienst vanaf het begin een slecht huwelijk was. "Uitkeren is een vak", aldus de ambtenaar. De Belastingdienst was volledig ingericht op het heffen en innen, en dus op het binnenhalen. Het ongecontroleerd uitkeren van bedragen (de controle vond immers pas achteraf plaats) ging "zó in tegen de cultuur van de organisatie". Inmiddels is de afdeling toeslagen losgekoppeld van de Belastingdienst.