André Kuipers: Russische onderscheiding is nu ongeloofwaardig

De hoge Russische onderscheiding die astronaut André Kuipers in 2013 kreeg, komt "in een zeer ongeloofwaardig daglicht te staan door de onbevattelijke, onrechtmatige en uitermate wrede agressie" van Rusland tegen "de democratie in Oekraïne". Dat laat Kuipers weten aan het ANP.

Kuipers laat echter in het midden of hij de onderscheiding teruggeeft. Hij zegt dat hij zichzelf niet op de borst wil kloppen. "Maar voor mij is de medaille al haar glans verloren en dat zegt voldoende." Enkele andere ontvangers hebben de medaille wel teruggegeven, onder wie de Britse prins Michael (een neef van koningin Elizabeth) en de Canadese oud-gouverneur-generaal Adrienne Clarkson.

Kuipers ontving de Orden Droezjby, de Orde van de Vriendschap, na zijn tweede en laatste ruimtevlucht. Hij had toen ongeveer een half jaar in het internationale ruimtestation ISS gewoond. President Vladimir Poetin speldde de medaille bij hem op. Kuipers: "Ik beschouwde de onderscheiding als een teken van waardering voor de goede samenwerking met de Russen met wie ik werkte in de ruimtevaart, iets wat we deden ten behoeve van alle mensen op onze planeet."

Maar door de "vernietigende oorlog" in Oekraïne is dat voor Kuipers veranderd. De onderscheiding is volgens de astronaut "niet langer het symbool van vrede, samenwerking en begrip tussen naties". Hij heeft er met andere Europese astronauten over gesproken, en die denken er net zo over, zegt Kuipers.

De orde is in 1994 ingesteld door de toenmalige Russische president Boris Jeltsin. De medaille wordt gegeven aan Russen en buitenlanders die hebben bijgedragen aan de vriendschap tussen Rusland en andere landen. Andere ontvangers zijn bijvoorbeeld de olympische oud-voorzitter Jacques Rogge, FIFA-president Gianni Infantino, oligarch Roman Abramovitsj, oud-VN-chef Ban Ki-moon en ECB-voorzitter Christine Lagarde.

In de afgelopen jaren, toen de verhoudingen tussen Rusland en het Westen al slecht waren, was de ruimtevaart een van de weinige gebieden waar beide kampen goed samenwerkten. Dat is nu veranderd. Rusland dreigt niet meer mee te doen aan het ISS. Eerder deze week weigerde Rusland communicatiesatellieten van een Brits bedrijf te lanceren. Rusland trok medewerkers terug van de Europese ruimtebasis Kourou in Frans-Guyana, en een Europees-Russische missie naar Mars staat op losse schroeven. Kuipers betreurt "de vreselijke teloorgang van de decennialange vruchtbare samenwerking op wetenschappelijk-technisch gebied met de Russische ruimtevaartcollega’s".