'Bezem door uitzendbranche om arbeidsmigranten te beschermen'

Om arbeidsmigranten beter te beschermen tegen uitbuiting en ongezonde werk- en leefomstandigheden, moet het kabinet flink hogere eisen stellen aan uitzendbureaus. Zij zouden voortaan een certificaat moeten hebben dat bewijst dat zij zich houden aan cao's en zaken als huisvesting en zorgverzekeringen fatsoenlijk hebben geregeld.

Dat adviseert een team onder leiding van voormalig SP-leider Emile Roemer, dat zich daar op verzoek van het kabinet over heeft gebogen. In het advies staat ook dat een einde moet komen aan de koppeling tussen werken en wonen. Dat de werkgever tegelijkertijd huisbaas is, leidt tot te veel afhankelijkheid.

De coronacrisis heeft de problemen rond arbeidsmigranten nog scherper op de kaart gezet, zegt Roemer. "En inmiddels is iedereen er wel van overtuigd: dit kan zo niet langer. We moeten ervoor zorgen dat geen enkele arbeidsmigrant meer in een situatie belandt waar u of ik ook niet in zouden willen belanden."

Een belangrijke oorzaak is volgens Roemer dat het veel te makkelijk is om een uitzendbureau op te richten. Sinds het vergunningenstelsel is afgeschaft, is het aantal toegenomen van 4000 naar circa 14.000. "En er zijn te veel kwaadwillende ondernemers actief."

Door strengere regels te hanteren, moet het kabinet wat Roemer betreft het kaf van het koren scheiden. Goed toezicht met jaarlijkse controles moet ervoor zorgen dat een bedrijf altijd aan de voorwaarden voldoet. "En dat moet geen controle op papier zijn", waarschuwt hij.

Goedwillende bedrijven voldoen volgens Roemer nu al aan de eisen en hoeven zich dus geen zorgen te maken. "Het zal alleen een probleem worden bij bedrijven die er een zooitje van maken. En dat is nou precies de bedoeling."

Vakbond FNV is blij met de adviezen over huisvesting, certificering van uitzendbureaus, handhaving en de toegang tot zorg, en hoopt dat kabinet snel aan de slag gaat met de aanbevelingen. Maar het ontbreekt volgens de bond nog aan een visie op de onderliggende problematiek. "De illusie dat slechts een klein groepje malafide uitzendbureaus schuldig is aan de wantoestanden, is nu wel definitief ontkracht. Maar zolang er door structurele flexmodellen en fiscale trukendozen extra kan worden verdiend over de rug van arbeidsmigranten, blijven deze wantoestanden in stand", zegt FNV-vicevoorzitter Tuur Elzinga.

Ook boerenorganisaties LTO Nederland, Glastuinbouw Nederland, NFO en KAVB voelden zich geroepen om te reageren. Zij willen ook dat misstanden worden aangepakt. "We onderschrijven de urgentie en hoofdlijnen van het advies, maar waarschuwen wel dat de ondernemers die nu al hun verantwoordelijkheid nemen niet belast mogen worden met onnodige regels, administratieve rompslomp of extra eisen." Boeren en tuinders maken doorgaans veel gebruik van arbeidsmigranten.