Bijzondere Londense kunstschat naar Nederland

De National Gallery in Londen leent deze winter een van haar grootste pronkstukken aan het Mauritshuis in Den Haag. Het gaat om Whistlejacket, een bijna levensgroot portret uit 1762 van een renpaard met die naam. Het in Engeland zeer beroemde schilderij van de legendarische hengst gaat deel uitmaken van de eerste Nederlandse expositie van werk van de Britse 'paardenportrettist' George Stubbs (1724-1806). Whistlejacket was nooit eerder op het Europese vasteland te bewonderen.

Stubbs vond met zijn werk als paardenschilder een gat in de markt. Bezitters van de dieren wilden maar al te graag hun status uitdrukken met schilderijen van de beesten die ze in hun stallen hadden, zegt Lea van der Vinde, curator van het Mauritshuis. Haar museum vindt het hoog tijd voor een expositie van werk van Stubbs in ons land, want de kunstenaar mocht dan autodidact zijn, hij was een ware meester: "Hij portretteerde de dieren echt, met gevoel voor karakter, je krijgt het gevoel of je de paarden leert kennen, hun uitdrukking is soms bijna menselijk", aldus Van der Vinde.

De kunstenaar toont de in 1749 geboren Whistlejacket tegen een geheel lege achtergrond, wat erg ongebruikelijk was in die tijd. Het verhaal gaat dat het dier het schilderij zelf zag, boos werd en er tegenaan wilde trappen, waarop Stubbs hem gewapend met penseel en palet zou hebben verjaagd. Volgens deze mythe werd daarop besloten het schilderij te laten zoals het was: als het zoveel emotie bij de hengst zelf losmaakte, moest het wel goed zijn. Of het verhaal waar is, is wel een tweede, erkent Van der Vinde.

Stubbs keek niet alleen naar de buitenkant van de dieren. Hij ontleedde diverse dode paarden weken achteréén, laag voor laag, altijd in gezelschap van zijn levenspartner Mary Spencer. Huid, haar, beweging, spieren, aderen, hij schilderde ze daarna met grote precisie.

Hij portretteerde ook enkele malen een van de allerbelangrijkste andere renpaarden en dekhengsten uit de geschiedenis, Eclipse (1764-1789). Volgens kenners is Eclipse nu de stamvader van 95 procent van alle Engelse volbloeden. Het geraamte van dit paard, bezit van het Royal Veterinary College in Londen, wordt in delen naar ons land vervoerd en hier weer in elkaar gezet voor de expositie in Den Haag. Het is ook voor het eerst dat Eclipse buiten eigen land wordt getoond.

George Stubbs - De man, het paard, de obsessie is samengesteld in samenwerking met de MK Gallery in het Engelse Milton Keynes, begint 20 februari en omvat 27 tekeningen en schilderijen.