'Burger onvoldoende beschermd tegen overheid'

Burgers genieten in Nederland onvoldoende bescherming tegen schendingen van hun rechten door de overheid. Dat is volgens CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt de belangrijkste conclusie van de commissie-Donner, die onderzoek heeft gedaan naar het optreden van de Belastingdienst in de affaire rond de kinderopvangtoeslag.

Honderden, mogelijk zelfs duizenden mensen kregen volgens de commissie te maken met onrechtmatig optreden door opsporingsteams van de fiscus, die hun toeslagen stopzetten wegens vermoedens van fraude. Bij de fiscus was structureel sprake van tunnelvisie. Bezwaarprocedures waren daardoor op voorhand kansloos.

Dat de commissie-Donner nu oordeelt dat slachtoffers schadeloos moeten worden gesteld, heeft volgens Omtzigt ook gevolgen voor andere organisaties dan de fiscus. "Ik denk dat hier heel wat mensen slecht van zullen slapen." Hij wijst naar onder meer uitkeringsinstantie UVW en het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR), "waar burgers tegen hetzelfde soort muren oplopen".

Omtzigt concludeert dat niet alleen de fiscus maar ook de rechtsstaat in de toeslagenaffaire "heel ernstig" heeft gefaald. Dat er nu erkenning en schadevergoeding komt voor gedupeerde ouders, vindt hij een "belangrijke stap". De CDA'er wijst er verder op dat hij de afgelopen twee jaar talloze Kamervragen stelde over de kwestie, maar dat de waarheid slechts "stukje bij beetje boven tafel kwam".

SP-Kamerlid Renkse Leijten noemt de oproep van Donner tot schadevergoeding "een goed resultaat voor de ouders". Maar compensatie alleen is voor haar niet voldoende. "Wij moeten nu de Belastingdienst binnenste buiten keren", vindt Leijten. "Als dit bij Toeslagen zo ontspoorde, waar dan nog meer?" Ook wil zij precies weten wie voor de misstanden verantwoordelijk waren.

VVD-Kamerlid Helma Lodders concludeert dat de Belastingdienst burgers "standaard als fraudeurs" behandelt. "Verantwoordelijk staatssecretaris Menno Snel "moet diep door het stof en de gedupeerden zo snel mogelijk compenseren", vindt zij. "Overheidsbeleid dat gebaseerd is op wantrouwen is failliet en ontspoord", zegt GroenLinks-leider Jesse Klaver.