Tweede Kamer voor moties van afkeuring, geen hoofdelijke stemming

De Tweede Kamer steunt de twee moties van afkeuring tegen de demissionaire ministers Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) en Ank Bijleveld (Defensie) vanwege chaotisch verlopen evacuatie uit Afghanistan. De krappe meerderheid werd duidelijk toen coalitiepartij ChristenUnie donderdagmiddag aankondigde om voor te stemmen, samen met de hele oppositie.

Dat hoofdelijk gestemd zou worden over de moties, maakte de situatie nog spannend. Dan was de uitkomst namelijk afhankelijk van welke Kamerleden aanwezig zijn in het Kamergebouw. Die kunnen ziek zijn of verhinderd om naar Den Haag te komen. Maar Kamerlid Caroline van der Plas (BoerBurgerBeweging) trok haar verzoek om zo'n stemming te houden eind van de middag in. De gewone stemming is donderdagavond. Dan is de uitkomst makkelijker te voorspellen omdat dan per fractie wordt gestemd.

Aan het eind van een lang en fel debat dat duurde tot in de nacht van woensdag op donderdag, diende PvdA-Kamerlid Kati Piri een motie van afkeuring in tegen Bijleveld. Zij heeft volgens de Kamer niet tijdig werk gemaakt van het in veiligheid brengen van tolken die in het verleden werkten voor de Nederlandse missie in dat land, terwijl de Kamer daar herhaaldelijk om had gevraagd.

Een tweede motie van afkeuring betrof de manier waarop het kabinet de uiteindelijke evacuatie heeft uitgevoerd en de Kamer daarover heeft geïnformeerd. Pas toen de Taliban de hoofdstad Kabul hadden ingenomen, werd inderhaast een luchtbrug opgezet. Lang niet iedereen kon op tijd worden geëvacueerd. De Kamer houdt Kaag daar eindverantwoordelijk voor.

Demissionair premier Mark Rutte wilde donderdag nog niet reageren op de aangekondigde steun van de ChristenUnie voor de moties. De moties werden ondertekend door twaalf oppositiepartijen, maar niet door de PVV en Forum voor Democratie. Maar die twee partijen hebben laten weten dat zij voor zullen stemmen.

Een motie van afkeuring is minder vergaand dan een motie van wantrouwen. Bij die laatste treedt een bewindspersoon meteen af, omdat er niet genoeg vertrouwen meer is. Bij een motie van afkeuring wordt het gevoerde beleid afgekeurd. Het is aan bewindslieden zelf om hier al dan niet gevolg aan te geven.

Rutte kreeg eerder dit jaar vanwege het schandaal rondom de formatie en toen nog CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt een motie van afkeuring te verwerken, maar bleef aan. Kaag zei bij die gelegenheid dat zij zelf haar conclusies zou hebben getrokken. Ingewijden uit D66-kringen geven geen uitsluitsel welke conclusies Kaag donderdag verbindt aan een aangenomen motie van afkeuring.