Cijfers over corona minder simpel dan ze lijken

Cijfers over de corona-epidemie in Nederland zijn niet zo eenvoudig als ze op het eerste gezicht lijken. Vertragingen in de registratie en de uiteenlopende manieren waarop cijfers worden gepresenteerd, maken het er niet makkelijker op. Ondanks onvolkomenheden kan het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) er wel een "redelijk beeld van de trend" uit halen, zegt hoofd Epidemiologie Susan van den Hof.

Dat veel mensen de website van het RIVM weten te vinden, is wel duidelijk. Rond 14.00 uur, het tijdstip waarop het instituut dagelijks de nieuwste cijfers over de uitbraak publiceert, raakte de site woensdag overbelast.

Wie de laatste cijfers op de site leest, kan de indruk krijgen dat de afgelopen 24 uur een stuk meer mensen zijn overleden dan in de 24 uur daarvoor. Het aantal geregistreerde sterfgevallen als gevolg van het coronavirus nam met 80 toe, tegen 63 een dag eerder.

Wat het RIVM er echter sinds kort uitdrukkelijk bij vermeldt, is dat het soms dagen kan duren voordat een sterfgeval wordt doorgegeven. Hetzelfde geldt voor ziekenhuisopnamen.

In een afzonderlijk document, dat ook dagelijks wordt gepubliceerd, houdt het RIVM bij op welke datum mensen zijn overleden. De diagram waar dat in staat, liet voor afgelopen zaterdag een piek zien en de twee dagen daarna een daling. Het aantal overledenen van de laatste dag, dinsdag, is een stuk lager, maar dat cijfer is incompleet. Van 18 overledenen is de sterfdatum nog onbekend.

Met ziekenhuisopnamen werkt het net zo: het aantal patiënten dat de laatste 24 uur is doorgegeven, geeft niet het aantal nieuwe patiënten weer dat de laatste 24 uur is opgenomen. Ook daar kan meerdere dagen vertraging in zitten. Van den Hof merkt op dat als ook die vertraging stabiel is, de cijfers de trend alsnog weergeven.

Toch is het hoofd Epidemiologie voorzichtig met optimistische conclusies. "Van ongeveer een op de vijf patiënten weten we niet precies wanneer ze zijn opgenomen. Als ze door de GGD bij ons zijn gemeld en pas later in het ziekenhuis terecht zijn gekomen, krijgen wij dat niet altijd door. De eerste tekenen lijken nu positief, maar je moet een daling echt een aantal dagen zien om er harde uitspraken over te doen."

De cijfers worden wel steeds completer en actueler, zegt Van den Hof. Wat helpt, is dat het RIVM nu ook cijfers van de stichting Nationale Intensive Care Evaluatie (NICE) krijgt.