Coalitiefracties zijn het nog niet eens over nieuwe asielwet

De vier coalitiepartijen in de Tweede Kamer zijn het nog steeds niet eens geworden over een nieuwe wet die moet leiden tot een betere spreiding van de opvang van asielzoekers over gemeenten. Dat werd donderdag duidelijk na een nieuw een overleg hierover met staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel). Hij heeft een wetsvoorstel hierover in de maak, maar zijn eigen partij de VVD kan zich niet vinden in de manier waarop de spreiding zou moeten plaatsvinden.

D66, CDA en ChristenUnie willen onder meer dat gemeenten uiteindelijk kunnen worden gedwongen om opvangcentra te regelen, als zij dat weigeren. Van der Burg zelf heeft die wens de afgelopen periode laten doorschemeren en ook het kabinet staat daar al achter. Maar de grootste fractie VVD wil liever geen dwang en ziet meer in vrijwilligheid en een beloning voor gemeenten die veel asielzoekers opvangen. Bij welke grens zo'n bonus zou moeten worden toegekend, staat eveneens ter discussie.

VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans sprak na het overleg over "een best ingewikkeld vraagstuk. Daarom hebben we er al meerdere keren zorgvuldig over gesproken." Hermans wil niet zeggen waar het overleg precies op vastzit. "Deze wet gaat erover op welke manier we asielzoekers spreiden over Nederland. Maak je een wettelijke taak voor gemeenten om ze te verdelen? Dat is in de kern een goed uitgangspunt. Maar dan komt het aan op hoe organiseer en regel je dat?"

De drie coalitiegenoten en Van der Burg denken dat een dwangelement noodzakelijk is, omdat er anders niets verandert aan de huidige situatie. Die houdt in dat ongeveer de helft van de gemeenten - zeker 190 - blijft weigeren om asielopvang te regelen. Van der Burg moet telkens bij gemeenten aankloppen om opvangplekken te organiseren. Op dit moment is de druk op de reguliere asielcentra zo groot, dat nu duizenden mensen in de noodopvang en crisisnoodopvang verblijven.

De nood is zo hoog omdat de instroom hoger is dan verwacht en de uitstroom van statushouders naar gewone woningen hapert, onder meer door een huizentekort. De nieuwe wet moet er op langere termijn toe leiden dat er genoeg reguliere opvangplekken zijn. Dan hoeven er minder mensen in de noodopvang te komen. Gemeenten moeten daar steeds veel voor improviseren en de kwaliteit van de opvang is vaak niet goed.

De druk op de coalitie is groot. De burgemeesters in het Veiligheidsberaad willen dat er maandag 7 november een wetsvoorstel klaar is. Die dag is er in de Tweede Kamer ook een wetgevingsoverleg over migratie. Van der Burg had zijn wetsvoorstel al op 1 oktober af willen hebben.