Column Wat Vindt Huib Daar Van?

Als een Professor met meer dan 140 wetenschappelijke publicaties op zijn naam iets zegt, dan kun je maar beter goed opletten. Als hij dan ook nog een expert opinion opstelt met vier andere professoren en twee gepromoveerde collegae, dan weet je een ding zeker: die zijn niet over één nacht ijs gegaan. Als andere onderzoeken in dezelfde richting wijzen, dan is er mijns inziens een hoge mate van betrouwbaarheid. Zelfs Dr. Fauci – die man die twee mondkapjes draagt – geeft aan dat hij Vitamine D slikt.

Prof. Manfred Eggersdorfer van “onze eigen” Universiteit Groningen en collegae uit Zwitserland publiceerden in september 2020 een white paper met aanbevelingen ten aanzien van onder andere Vitamine D. Het is in multipele studies aangetoond dat een laag vitamine D gehalte geassocieerd is met meer kans op luchtweginfecties. In een studie in Israel onder bijna 8000 mensen werkzaam in de zorgsector, bleek een laag Vitamine D gehalte een dubbele kans op COVID 19 te geven.

De aanbeveling in deze white paper bestaat uit suppletie van vitamine D in 2000 IE per dag, meer dus dan gebruikelijk wordt voorgeschreven (de Gezondheidsraad adviseert 800 IE boven de 70 jaar en daaronder 400 IE, beiden per dag). Het adagium laat voeding uw medicijn zijn, lijkt bewezen, denk je dan.

Een systematische review van juni 2020 waarin 376 patiënten uit Europa, Azië en Amerika zaten, liet een evidente correlatie zien tussen lage Vitamine D waarden en eindpunten als IC opname en mortaliteit. Een studie van 10 jaar geleden legde reeds een verband tussen lage Vitamine D gehaltes, virale infecties en activiteit van het immuunsysteem. Een kleine studie van begin dit jaar onder 65 oudere gehospitaliseerde patiënten, die werden gematcht met leeftijdsgenoten (gemiddeld 76 jaar ± 13 jaar) toonde aan dat Vitamine D concentraties in de patiëntengroep slechts de helft bedroegen van de controle groep.

COVID 19 veroorzaakt ernstige symptomen waaronder bilaterale pneumonie, en is (derhalve) geassocieerd met hoge mortaliteit en morbiditeit, met name onder ouderen. Vitamine D kan worden gezien als modulator van de immuuncompetentie; deficiëntie van Vitamine D wordt gezien bij talloze chronische aandoeningen waar inflammatie en dysregulatie van het immuunsysteem een rol spelen. Hoe verder van de evenaar, hoe lager de Vitamine D spiegels; daarnaast is het aanbod van vitamine D in het gemiddelde Westerse dieet, absoluut te laag. De importantie van vitamine D voor het immuunsysteem reflecteert zich in het feit dat bijna alle cellen van het immuunsysteem (bijvoorbeeld de B en T lymfocyten, maar ook macrofagen) een Vitamine D Receptor hebben; waar lage concentraties Vitamine D een inflammatoire status laten zien, heeft een hogere normaalwaarde een anti-inflammatoir effect. De hypothese dat lage concentraties Vitamine D predisponeren voor een cytokine storm is inmiddels geen hypothese meer.

Verbazingwekkend is dan ook, dat de twaalf professoren en zes doctoren van de Gezondheidsraad

op 3 maart 2021 in hun schrijven aan de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, wel een aangetoonde relatie beschrijven tussen lage concentraties Vitamine D en het krijgen van COVID 19, maar omdat er nog geen sluitend bewijs is gevonden dat suppletie met vitamine D ook leidt tot minder (ernstige) infecties met Sars Cov 2, er geen advies te geven is. In hun conclusie:

“De commissie merkt op dat er geen RCT’s zijn naar vitamine D-supplementen en het risico op COVID-19 en dat het beschikbare prospectieve (of retrospectieve) observationele onderzoek naar vitamine D-status van onvoldoende kwaliteit is om een uitspraak te doen over de werking van vitamine D in relatie tot het voorkómen van COVID-19 of het beloop ervan. De commissie concludeert daarom dat er onvoldoende onderzoek is om een uitspraak te doen over het effect van vitamine D-suppletie op de preventie van het ontstaan van COVID-19 of de preventie van een ernstig beloop van de ziekte.”

Frits Rosendaal is klinisch epidemioloog en voorzitter van het adviespanel voor COVID-19 behandelingen; zijn redenatie is dat het inderdaad zo is dat ernstig zieke coronapatiënten weinig vitamines hebben, maar dat kan heel goed komen juist doordat ze ziek zijn. Vervolgens draait hij de redenatie om: dat ze minder of helemaal niet ziek waren geworden met meer vitamines hoeft dan niet waar te zijn.

Het is natuurlijk vreselijk link om je als eenvoudige dokter uit te spreken tegen een dergelijk advies, maar ik zou graag de joker willen inzetten. Met gevaar voor mijn eigen reputatie schaar ik me toch in het Zwitserse kamp. De redenatie is heel eenvoudig; Vitamine D kost niks, bijna de helft van Nederland heeft een te laag vitamine D gehalte en volgens mij is het niet opportuun om – in het geval van COVID 19 – af te wachten tot er een sluitend bewijs gevonden is. Als ik een vergelijking mag maken met de vaccins die in een paar maanden zijn ontwikkeld en waar nog best wel wat vraagtekens omheen hangen alsmede een stevig prijskaartje, dan zit je voor een prikkie van de kosten met vitamine D op de eerste rij. Stel dat de winst van vitamine D inname slechts één procent zieken zou schelen, dan is het succesvoller dan de mondkapjes. Persoonlijk slik ik liever een essentiële vitamine dan zo'n benauwd kapje te dragen, datzelfde kapje wat de meeste mensen ongeveer een week gebruiken en dan in de struiken laten waaien bij de Aldi, die overigens voor een paar euro vitamine D te koop heeft.

Mochten er leden van voornoemde Gezondheidsraad of van het adviespanel vallen over mijn eenvoudige conclusie dat vitamine D een belangrijk onderdeel zou moeten zijn van preventie en behandeling van COVID 19, dan verwijs ik ze gaarne naar Prof. Manfred Eggersdorfer van de Universiteit Groningen of naar Marta Entrenas Castillo van de Reina Sofía University Hospital in Cordoba, die recent de volgende uitspraak deed: “ Our pilot study demonstrated that administration of a high dose of calcifediol or 25-hydroxyvitamin D, a main metabolite of vitamin D endocrine system, significantly reduced the need for ICU treatment of patients requiring hospitalisation due to proven Covid-19 .”