"De kans op delinquent gedrag is driemaal zo groot bij kinderen van gedetineerden"

In de rubriek ‘Een nieuw begin’ interviewt Nieuws.nl mensen die in de gevangenis hebben gezeten en familie en partners van (ex-)gedetineerden. In deze derde aflevering is Terry Akins (27) aan het woord. Toen hij 17 was, kwam zijn vader na acht jaar detentie vrij. Een man met wie hij altijd een goede band heeft gehad en die hard heeft gewerkt om het gezin te kunnen onderhouden. Door de detentie van zijn vader is Terry zich bewust geworden van de onzichtbare groep kinderen met een gedetineerde ouder en wat de traumatische gevolgen hiervan kunnen zijn.

Terry groeide op met gescheiden ouders en woonde bij zijn moeder. Hij zag zijn vader in het weekend. “Ik keek tegen mijn vader op; hoe hij ons onderhield en ervoor zorgde dat we een financiële stabiliteit hadden. Door zijn detentie viel dat weg.” Toen zijn vader werd opgepakt, voelde Terry zich overrompelt. Hij had geen enkel vermoeden dat er iets aan de hand was of dat zijn vader iets met criminaliteit van doen had. De reden dat zijn vader de gevangenis in moest, had te maken met een familiedrama. “Zoiets gebeurt in een moment van verstandsverbijstering.”

Het kwam in het regionale nieuws, waardoor er volgens Terry allemaal verschillende verhalen de ronde gingen. “Dit was heel frustrerend. Tot op de dag van vandaag zie ik dit gebeuren: dat er op een verkeerde manier wordt geïnformeerd. Het duurde even voordat we het complete verhaal hadden. Met name de eerste twee dagen zaten we in totale verwarring omdat niemand ons iets kon vertellen. Ik had het prettig gevonden als ik fatsoenlijk was geïnformeerd, ook over wat ik als kind kon verwachten. Ik zat met veel vragen, zoals hoe ziet een gevangenis eruit en is het vergelijkbaar met films. Zeker op die leeftijd is dat je referentiekader.”

Het gevoel van schaamte was meteen aanwezig. “Ik moest de klap verwerken, maar kon er niet over praten. Ik wilde mijn moeder zoveel mogelijk beschermen. Ze had in mijn ogen al zoveel aan haar hoofd, waardoor je bepaalde aspecten van het ouderschap overneemt. Ik begon me heel verantwoordelijk te voelen.” Terry mocht één keer in de week naar zijn vader tijdens het reguliere bezoekuur en één keer per maand in het weekend in de ouder-kind ruimte. In al die acht jaar heeft hij zijn vader altijd bezocht.

“Vanaf dag één heb ik het geheim gehouden, dus over het algemeen wist niemand het op school, ook mijn vriendjes niet. Hierdoor ontwikkelde ik later vertrouwensproblematiek, bijvoorbeeld met vriendinnetjes. Zo’n relatie probeer je zo snel mogelijk af te kappen om te voorkomen dat iemand erachter komt. Toen ik op de middelbare school kwam, moest ik wel het gesprek aangaan met mentoren. Die hebben dat goed aangepakt.”

“Dat is een van de begeleiders geweest van Exodus Nederland. Die ondersteunen gedetineerden na detentie en begeleiden kinderen met een ouder in detentie. Loesje was een van de vrijwilligers die mij meenam naar de ouder-kind ruimte in de gevangenis waar ik mijn vader mocht zien. Zij bracht ons altijd naar de gevangenis, maar ging ook af en toe met ons naar de Oude Markt om een visje of een ijsje te eten. In die gehele periode zag ik haar vaker dan mijn vader. Ze is onlangs overleden en toen heb ik een speech gehouden. Ze noemde mij altijd haar pleegkindje. Ze is een tante Bep omdat ze me aandacht gaf, de situatie waarin we zaten erkende zonder oordeel en mij volledig in mijn waarde liet. Zij zag de mens als mens. Ik vermoed dat ze af en toe buiten haar boekje ging om ons te geven wat we nodig hadden.”

“Door de detentie van mijn vader heb ik al op jonge leeftijd over het leven geleerd en was ik genoodzaakt om veel zelf te doen. Ik had op school meer over financiën willen leren en hoe je daar fatsoenlijk mee omgaat.”

“Aan de ene kant was ik heel blij en opgelucht, aan de andere kant kwam zijn vrijlating een beetje rauw op ons dak, omdat we niet goed geïnformeerd waren. Hij was heel erg veranderd. Hij heeft in die acht jaar veel over zichzelf nagedacht, en over ons. Hij probeerde dezelfde man te zijn die hij voorheen was, maar dat ging niet. Het was moeilijk voor hem om al die jaren die hij had gemist weer in te halen. Het accepteren daarvan was lastiger voor hem.”

“Dat hij accepteert hoe mijn leven eruitziet en dat hij mij altijd steunt. Hij heeft begrip voor alles wat ik doe. Ik waardeer dat hij altijd heel zorgzaam is geweest. Ook na zijn detentie is hij meteen weer gaan werken. Hij denkt altijd in mogelijkheden en niet in problemen. Dat vind ik heel positief. En ik ken niemand die zo goed met kinderen kan omgaan als hij.”

“Naar schatting zijn er in Nederland zo’n 25.000 kinderen wiens ouder in de gevangenis zit. We hebben niet iedereen in beeld, dus het zijn meer. Er heerst veel taboe, dus veel kinderen durven er niet over te praten. Als ze dat wel doen, kan het zijn dat ze in een ander milieu terechtkomen en dat het lastig voor ze is om op het goede pad te komen. We moeten er meer over praten en het uit de taboesfeer krijgen, zodat we ze gepaste zorg kunnen bieden. De kans op delinquent gedrag is driemaal zo groot bij kinderen van gedetineerden. Bij mij is dat niet gebeurd, omdat er een aantal Tante Beps in mijn leven zijn geweest. Zonder hen was ik niet gekomen waar ik nu ben.”

“Liefde krijgen en geven vind ik heel belangrijk. Dat is voor mij de puurste vorm van liefde die er is. Als mensen mij vragen naar God dan zou ik zeggen: dat is een grotere vorm van liefde. Vanuit die liefde probeer ik altijd te handelen, ook in mijn werk. Ik geef trainingen aan gedetineerde ouders, en dat probeer ik telkens weer vanuit liefde te doen. Deze ouders hebben heel veel liefde in zich, maar kunnen dit niet altijd tonen.”

“Ik heb ontdekt dat ik zelf ook oordelen heb, ook over mensen die in gevangenis zitten. Ik had onlangs een training en toen kwam een van de gedetineerden erbij zitten. Hij zag er helemaal opgedoft uit, dus ik dacht dat het een medewerker was. Dat is een vorm van oordelen, die ik meteen herkende. Ik dacht: je hoeft nergens heen als je hier zit, dus waarom zou je je dan opdoffen? Dan kan je net zo goed in je joggingkleding rondlopen. Hiermee vul ik iets in voor een ander. Het tweede wat ik heb ontdekt of eigenlijk heb geleerd, is hoe ik kijk naar mensen. Ik heb goed contact gehad met de kleinzoon van een Auschwitz commandant. Hij werd telkens veroordeeld om wat zijn grootvader had gedaan. Hij is de confrontatie aangegaan met holocaust overlevenden. Een van hem omarmde hem en zei tegen hem dat hij er niets aan kon doen wat zijn grootvader had gedaan. Het is belangrijk om dat soort gesprekken aan te gaan, waardoor er weer verbinding kan ontstaan.”

“Een van de pianostukken die ik speel heet ‘een nieuw afscheid’. Zo zie ik ook een nieuw begin. Een nieuw afscheid is telkens een nieuw begin.”

“Schaam je er niet voor, je bent niet verantwoordelijk voor de daden van je ouders.”