Documentaire ‘Goede Buren’ brengt eenzaamheid en saamhorigheid in beeld

De Rotterdamse Bep de Bruin (74) werd in 2013 dood in haar huis gevonden door bouwvakkers. Ze had tien jaar lang voor haar eigen voordeur gelegen. Rotterdam was in shock. Hoe kon het dat niemand Bep had gemist? Die vraag hield regisseur Stella van Voorst van Beest ook bezig. Ze was getriggerd door hoe mensen in de straat op de vondst van Bep reageerden.

Sinds 14 februari draait haar documentaire ‘Goede Buren’ in de theaters. Goede Buren laat het weerbarstige dagelijks (samen)leven zien in een mix van rauwe realiteit en humor. Iedereen in de straat van Bep had wel een verklaring waarom ze niet hadden aangebeld in die tien jaar, aldus Stella. “Zo had een buurvrouw gehoord dat Bep bij haar dochter was gaan wonen en een ander zei dat Bep graag met rust gelaten wilde worden. Niemand in de straat was bij haar gaan kijken. Op zich best begrijpelijk. Ik woon in Amsterdam en ik weet eigenlijk ook niet wie er in mijn straat woont. Zou ik zelf aanbellen? We zijn zo gewend om anoniem te leven. Het is bijna grensoverschrijdend als je wel zou aanbellen. We leven op onszelf.”

Stella had alle artikelen over Bep en de discussie die daarop volgde bewaard en na anderhalf jaar kwam Rotterdam met een campagne om eenzaamheid in wijken van Rotterdam waar extra veel eenzaamheid is te bestrijden. “Dat voelde als een mooi aanknopingspunt voor mijn documentaire. Er gingen vrijwilligers op pad om in kaart te brengen hoe de sociale netwerken zijn van mensen in de wijk IJsselmonde. Twee van die vrijwilligers waren Ada en Wilma, twee buurvrouwen, die zich al actief inzetten voor ouderen in deze wijk. In de film volg ik deze vrouwen als ze huisbezoeken maken. Daarnaast heb ik een relatie opgebouwd met Jan (81) en Til (85), beide eenzaam. Ik heb hen beide anderhalf jaar lang gefilmd om te laten zien hoe hun leven is.”

https://vimeo.com/300255407

Zowel Jan als Til zijn beide taaie en onafhankelijke mensen, die door Stella niet als slachtoffer zijn neergezet. “Jan zijn mobiliteit is heel slecht en hij komt zijn huis niet uit. Hij is volledig afhankelijk van mensen die langskomen. Til gaat veel naar clubjes en is nog wel goed ter been, maar haar sociale netwerk is heel klein. Ze heeft geen vrienden en geen contact met haar familie. Ze geeft uiteindelijk toe dat ze eenzaam is. Het is lastig voor mensen om toe te geven dat ze eenzaam zijn.”

Als de film wordt vertoond, valt het Stella op dat het publiek enorm meeleeft. Ze krijgt na afloop veel reacties van mensen, die als het ware in beweging komen door het zien van de film. “Mensen vertellen mij dat ze weer eens langsgaan bij die en die of dat ze wat vaker gaan aanbellen bij de buurvrouw. Ook krijg ik mails dat mensen vrijwilliger zijn geworden. Maar er zijn ook mensen die gaan nadenken hoe ze zelf oud willen worden en hoe ze dat gaan doen. Ik vind dat een mooi resultaat.”

De documentaire is een uitnodiging om het gesprek te starten over onze leefomgeving. Is deze wel ingericht op ouder worden en ouderen? “We gaan een toename krijgen van ouderen en de vraag is of we deze mensen niet veel meer moeten betrekken. Het is een onderwerp dat momenteel leeft, niet alleen door deze film. Maar hij past wel goed in het huidige tijdsbeeld. Ouderen moeten langer thuis blijven wonen en de thuiszorg heeft nauwelijks tijd om echt bij de mensen te zijn.”

Eenzaamheid is een universeel thema, aldus Stella. “Het is een film over oudere mensen en eenzaamheid, maar uiteindelijk is het een film over saamhorigheid. Daar hebben mensen in deze tijd steeds meer behoefte aan. Er is best veel dreiging en verharding en er is een dorst naar het samen fijn hebben met elkaar in je eigen buurt.”