Druk op mantelzorgers onderbelicht in coronacrisis

Nederland verkeert in een moeilijke tijd. De coronacrisis trekt een wissel op alle mensen. Helaas zijn de mantelzorgers een onderbelichte groep waarbij de druk enorm is toegenomen in de afgelopen weken. Veel mantelzorgers leven op een wankel kaartenhuis en doen wat ze kunnen. Nu de dagbesteding is weggevallen, de thuiszorg is verminderd en verzorging is afgebouwd komt ook dit op de schouders van de mantelzorger. Er is geen adempauze meer in de zorg voor een dierbare.

Mantelzorgers nemen nu voor een groot deel de zorg over van professionele partijen. Ook zijn de ondersteuningsmogelijkheden voor mantelzorgers gesloten of slecht bereikbaar. Stichting Mantelzorgelijk.nl krijgt veel signalen en hulpvragen van mantelzorgers over de toename van de druk en de zorgen die ze hebben over het virus. Daarnaast zijn veel mantelzorgers ZZP’er geworden om flexibel te kunnen mantelzorgen. Dus naast het verlenen van alle extra zorg en de angst voor het overbrengen van het virus, hebben veel mantelzorgers nu ook financiële zorgen.

De Stichting Mantelzorgelijk is hét grootste onafhankelijke expertisecentrum en online platform vóór en dóór mantelzorgers. Vanuit onze ervaringsdeskundigheid komen wij op voor de belangen van mantelzorgers. Vanaf 2015 is de situatie van mantelzorgers, mede door de bezuinigingsrondes in de zorg, al behoorlijk verslechterd. In 2019 hebben wij samen met 10.000 mantelzorgers het Mantelzorg Manifest opgesteld als dringende oproep aan de rijksoverheid, gemeenten en werkgevers om hun beleid en regelgeving af te stemmen op de behoeften en input van mantelzorgers in Nederland. De belangen van 4,4 miljoen mantelzorgers (waarvan 10% overbelast) moeten beter gewaarborgd worden. Zeker nu het welzijn van mantelzorgers door deze crisis nog verder onder druk komt te staan is gerichte aandacht noodzakelijk. Een schrijnende situatie waar weinig aandacht voor is.

Om de mantelzorgers zo goed mogelijk bij te staan heeft Stichting Mantelzorgelijk een hulplijn geopend. Deze hulplijn (088-5054331) is 7 dagen per week bereikbaar tussen 08.30 en 22.30 uur. Mantelzorgers kunnen bellen met al hun vragen en zorgen. Zij krijgen ervaren mantelzorgers aan de lijn. Geen helpdesk of workflow, maar lotgenoten die de klappen van de zweep kennen.

In deze tijd kunnen we de mantelzorgers niet in de kou laten staan. Wij vinden het onbegrijpelijk dat de ondersteuning van (overbelaste) mantelzorgers vanuit de gemeenten is verminderd of gestopt. Het effect van de crisis is dat de zorg- en regeldruk voor de mantelzorger sterk is toegenomen. Daarnaast helpen zij onbeschermd een dierbare met zorgtaken en verzorging in hun thuissituatie. Het is een spagaat waarin afwegingen moeilijk gemaakt kunnen worden. Ze kunnen een dierbare niet in de steek laten zonder de zorg die zo hard nodig is. Aan de andere kant zijn ze zo bang om de besmetting over te brengen omdat ze niet beschikken over beschermingsmateriaal. Daarnaast heeft een grote groep mantelzorgers een dierbare (jong of oud) in een instelling of verpleeghuis. Er is geen bezoek of hulp mogelijk. De maatregelen zijn te begrijpen, maar het is moeilijk te verteren dat in diezelfde instellingen het zorgpersoneel zonder bescherming werkt en dat er inmiddels toch uitbraken van het virus zijn.

Vanuit Mantelzorgelijk hebben wij honderden vragen en signalen gebundeld. Niet alleen van verontruste mantelzorgers, maar ook van thuiszorgmedewerkers en verzorgenden uit de verpleeghuizen en instellingen. Deze signalen sturen we regelmatig naar het ministerie van VWS en naar de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGJ). Wij vragen met klem aandacht voor de situatie waarin veel mantelzorgers nu zitten. Gerichte aandacht, ondersteuning en helpende handen zijn noodzakelijk.