Een op de drie ggz-instellingen in het rood door hoge kosten

Ruim een op de drie organisaties in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) heeft vorig jaar verlies gedraaid. Volgens coöperatie Intrakoop, die de financiën van de sector jaarlijks monitort, is 35 procent in het rood beland, een verdubbeling ten opzichte van een jaar eerder. Ook de resultaten van organisaties die nog wel financieel gezond zijn, daalden. De onderzoekers wijten dat aan een mix van factoren die de kosten voor instellingen sterk opdrijven.

"Stijgende personeelskosten door de krapte op de arbeidsmarkt, een torenhoog ziekteverzuim en fiks hogere kosten voor energie hebben hun sporen nagelaten", somt Intrakoop op. Opgeteld noteerden de 166 onderzochte organisaties een financieel resultaat van 66 miljoen euro, terwijl dat in 2021 nog 213 miljoen euro was.

Brancheorganisatie de Nederlandse ggz waarschuwt dat de geestelijke gezondheidszorg "door de bodem zakt". Volgens voorzitter Ruth Peetoom zijn de tarieven die nu worden betaald "volstrekt onvoldoende" en gaat dat vooral ten koste van hulp aan mensen met complexe psychische problemen, zoals schizofrenie of eetstoornissen. "Met name de tarieven voor deze complexe zorg schieten tekort", zegt ze.

Ook Intrakoop-bestuurder Ruud Plu vindt de afname van de resultaten zorgwekkend. "Wat me vooral zorgen baart, is dat de grote middengroep én de allergrootste ggz-organisaties het zwaar hebben." Daar is ook nog geen einde aan, want door de inflatie zijn de kosten alleen maar verder opgelopen. Ook de loonkosten zullen nog verder stijgen. Medewerkers hebben volgens cao-afspraken die in de zomer werden gemaakt recht op loonsverhogingen, te beginnen met een stap van 5 procent in november dit jaar. In januari komt er nog 2 procent bij. De kosten van inhuur van zelfstandigen steeg nog meer, met ruim 20 procent.

In de ggz-sector zat vorig jaar gemiddeld 8,1 procent van de werknemers ziek thuis. Dat is 0,6 procentpunt meer dan in 2021. Ook dit kost veel geld, ongeveer 450 miljoen euro. Doordat de winsten zijn verdampt, hebben instellingen nauwelijks nog geld voor innovatie, onderhoud en andere investeringen, waarschuwt Intrakoop.

De meeste instellingen kunnen op korte termijn hun rekeningen nog wel betalen, maar de situatie is volgens de brancheorganisatie niet houdbaar. "Wanneer horen gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren deze noodklok? Actie is nu echt nodig", zegt Peetoom.