Een op vijf jongeren dacht aan zelfmoord tijdens laatste lockdown

Ruim een op de vijf Nederlandse jongeren dacht tijdens de laatste lockdownperiode weleens serieus na over zelfdoding. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en andere gezondheidsorganisaties melden dat op basis van een peiling onder 5826 jongeren tussen de 12 en 25 jaar. Jongeren die al langer kampten met eenzaamheid of andere psychische klachten, of die in hun eigen leven de gevolgen van de coronapandemie ondervonden, hadden het vaakst zulke gedachten.

Huisartsen zagen in dezelfde periode, tussen december vorig jaar en februari dit jaar, ook beduidend meer jongeren die gedachten hadden over zelfdoding, of die zelfs een poging tot zelfdoding deden, dan voor de pandemie. In absolute zin gaat het om enkele gevallen per week.

Procentueel en over een langere periode bezien, wordt echter duidelijk hoe groot de toename is. In 2021 registreerden huisartsen 36 procent meer consulten die met zelfmoord te maken hadden dan voor de pandemie. In het eerste kwartaal van dit jaar bleef dit aantal ongeveer net zo hoog. "Bij deze cijfers gaat het bijna alleen maar om 15- tot 24-jarigen", klinkt het.

Jongens hadden vaker suïcidale gedachten dan meisjes. Ook vmbo'ers en mbo'ers en jongeren die niet meer bij hun ouders wonen waren relatief kwetsbaarder, zo rapporteren de organisaties die samenwerken in het Netwerk Gezondheidsonderzoek bij Rampen (GOR). Naast het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) maken onder meer de GGD, ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum en onderzoeksinstituut Nivel daar deel van uit.

De ondervraagde groep die aangaf soms of vaak zelfmoordgedachten te hebben gehad, was in deze onderzoeksronde ruim twee keer zo groot als in het kwartaal ervoor. De onderzoekers melden dat toen een andere onderzoeksgroep werd ondervraagd, "maar beide groepen jongeren waren representatief", voegen ze eraan toe.

"Het is belangrijk om de verdere ontwikkeling goed te blijven volgen en extra alert te zijn op de risicogroepen", concludeert het RIVM. "Met het oog op de toekomst is het belangrijk om mentale gezondheidsrisico’s bewust mee te nemen in de afwegingen over eventuele nieuwe maatregelen."

Van de jongeren die aan de peiling meededen had de meerderheid (55 procent) last van stress. Ruim vier op de tien (43 procent) gaven aan psychische klachten te hebben. Ook rapporteerden veel jongeren klachten als vermoeidheid (36 procent), prikkelbaarheid (22 procent) en geheugen- of concentratieproblemen (ook 22 procent).

Met volwassenen ging het gemiddeld beter. Toch had in de groep van 26 tot en met 35 jaar ook 36 procent last van psychische klachten. De onderzoekers tekenen bij al hun resultaten aan dat het om momentopnamen gaat. "De omstandigheden kunnen inmiddels anders zijn."