Eurocommissaris en minister uitgeroepen tot privacyschenders

Minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en eurocommissaris Ylva Johansson zijn maandag uitgeroepen tot de grootste privacyschenders. Ze kregen een Big Brother Award van de burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom. De eurocommissaris kreeg de meeste stemmen van het publiek, terwijl een jury voor de minister koos.

Bruins Slot was genomineerd omdat zij als minister verantwoordelijk is voor de inlichtingendienst AIVD. Volgens Bits of Freedom helpt ze bij "het faciliteren van de grenzeloze datahonger van de geheime diensten en het afbreken van het toezicht op diezelfde diensten". Bruins Slot neemt de prijs later deze week in ontvangst en reageert dan op de uitverkiezing.

Eurocommissaris Johansson werkt aan maatregelen tegen het online seksueel misbruiken van kinderen. Zo zouden veelgebruikte diensten de opdracht kunnen krijgen om te zoeken naar kindermisbruik op hun platforms, een zogenoemde 'detection-order'. Alles wat ze vinden, zouden ze dan moeten melden. Zo'n bevel "slaat de plank volledig mis", vindt Bits of Freedom. Alleen kunstmatige intelligentie is in staat om zulke massale scans uit te voeren en die kan de context van een foto niet inschatten, aldus de organisatie. "Het voorstel uit Brussel zal ertoe leiden dat heel veel onschuldige chats, foto’s en video’s worden gecriminaliseerd. Het zorgt er ook voor dat veel mensen onterecht zullen worden beschuldigd van seksueel misbruik van kinderen."

De toevallig jarige Johansson wil "een verjaarscadeau niet afwijzen", want "dat zou onbeleefd zijn", zei ze na de uitreiking. Maar ze verdient de prijs niet, vindt ze. Haar plannen moeten juist voorkomen dat er niet meer online naar kinderporno gespeurd zou worden. De opsporing zou aan strikte regels en voorwaarden zijn gebonden en alleen gebeuren "als het absoluut noodzakelijk is". Ze peinst er daarom niet over om het wetsvoorstel in te trekken, zoals Bits of Freedom bepleit. "We moeten onze kinderen beschermen. Minstens zo goed als onze apparaten."

De Big Brother Awards worden voor de zeventiende keer uitgereikt. Voor het eerst gaat de 'prijs' naar een vertegenwoordiger van de Europese Unie. De twee andere genomineerden waren minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) en burgemeester Femke Halsema van Amsterdam.

Bits of Freedom kende maandag ook een positieve prijs toe, voor iemand die zich inzet voor privacy. Die onderscheiding, de Felipe Rodriguez Award, gaat naar een anonieme klokkenluider die vorig jaar waarschuwde voor de manier waarop gemeenten omgaan met privacy.