Europa kijkt mee met proeven naar Russisch coronavaccin

De Europese toezichthouder voor vaccins, het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), gaat meekijken met de proeven naar het Russische coronavaccin Spoetnik V. Zo'n 'rolling review' is de laatste stap voordat de ontwikkelaars vragen om goedkeuring en Europa moet beslissen of het vaccin op de markt mag komen.

Het vaccin Spoetnik V is ontwikkeld door het onderzoeksinstituut Gamaleya uit Moskou. Dat werkt bij de aanvraag samen met een bedrijf uit Duitsland. Hongarije en Slowakije hebben, buiten de Europese Unie om, al doses van het vaccin besteld. Ook Kroatië zou dat willen doen.

Het is nog niet bekend wanneer Gamaleya om toelating van Spoetnik V vraagt en wanneer het EMA daarover kan oordelen. Bij de andere vaccins zat er enkele weken tussen het begin van de rolling review en de aanvraag voor goedkeuring. Na die aanvraag duurde het nog enkele weken voordat de beoordeling klaar was.

Spoetnik V moet twee keer worden toegediend. Mensen krijgen een ander onschadelijk gemaakt virus ingespoten. Daaraan is de genetische code voor de uitsteeksels van het coronavirus toegevoegd. Het coronavirus gebruikt die 'spikes' om een lichaamscel vast te grijpen en binnen te dringen. Daarna kan hij zich verspreiden door het lichaam en mensen ziek maken. Het vaccin moet het afweersysteem leren om het eiwit in de uitsteeksels te herkennen. Zo kan het bij een volgende besmetting het coronavirus uitschakelen.

Bij een rolling review kijkt de toezichthouder alvast mee met de proeven van het vaccin. De beoordelaars zien rechtstreeks wat het vaccin doet bij proefpersonen en hebben dan alle gegevens al beschikbaar en bekeken wanneer de ontwikkelaar besluit om een aanvraag in te dienen. Het EMA kan dan sneller een oordeel geven. Uiteindelijk is het aan de Europese Commissie om te beslissen of een middel op de markt mag komen. Bij groen licht kan het vaccin worden geleverd aan de lidstaten van de Europese Unie, waaronder Nederland.

Drie vaccins zijn tot nu toe goedgekeurd en toegelaten in Europa: van Pfizer/BioNTech, van Moderna en van AstraZeneca. Volgende week valt het besluit over een vierde vaccin, van farmaceut Janssen uit Leiden. Bovendien kijkt het EMA al mee met de onderzoeken naar de vaccins van Novavax en CureVac. Het EMA is in Amsterdam gevestigd.

Het Russische staatsinvesteringsfonds RDIF, dat betrokken is bij de ontwikkeling van Spoetnik V, verwacht dat meerdere EU-lidstaten deze maand nog besluiten het vaccin goed te keuren. Topman Kirill Dmitriev zei tegen Reuters dat het middel kan worden gebruikt als brug tussen Rusland en Europa. Hij zei dat de uitrol niet mag worden vertraagd om politieke redenen.

"Na goedkeuring door het EMA, zouden we vanaf juni 2021 vaccins kunnen leveren voor 50 miljoen Europeanen", aldus de RDIF-topman.