Europese mensenrechtensancties in de maak

De Europese Commissie gaat een systeem voor sancties tegen individuele mensenrechtenschenders uitwerken. De EU-ministers van Buitenlandse Zaken hebben de nieuwe buitenlandchef Josep Borrell daar maandag unaniem opdracht toe gegeven. "Een enorme stap voorwaarts", zei minister Stef Blok in Brussel over wat ook wel de Magnitski-wet wordt genoemd.

Met het sanctieregime kunnen banktegoeden van daders worden bevroren en reisverboden opgelegd zonder een heel land in de strafhoek te zetten. Blok kreeg de handen daarvoor een jaar geleden ook al op elkaar, maar Borrells voorganger Federica Mogherini heeft geen stappen gezet. De minister denkt dat er over een half jaar een voorstel ligt, dat alle lidstaten dan nog moeten goedkeuren.

Landen die veel moeite hebben met het inzetten van sancties moesten nog over de streep worden getrokken, aldus Blok. "Die hebben we er gelukkig van kunnen overtuigen dat we een assertief buitenlandbeleid van de EU nodig hebben en dat het opkomen voor mensenrechten tot de kern van dat beleid hoort." Volgens diplomaten verzette Hongarije zich het meest.

De VS, het Verenigd Koninkrijk, Canada, en de drie Baltische staten kennen al een Magnitski-wet. Het EU-plan kent (vooralsnog) geen verwijzing naar de Russische advocaat Sergej Magnitski, die streed tegen corruptie en mensenrechtenschendingen en in 2009 overleed in een cel in Moskou. Sommige landen vinden dat een vernoeming naar hem te veel richting Rusland wijst, terwijl het instrument wereldwijd kan worden ingezet tegen bijvoorbeeld guerrillagroepen die kindsoldaten ronselen of mensen die seksueel geweld gebruiken.

De Tweede Kamer, met name de fracties van CDA en D66, dringt al langer aan op een Magnitski-wet.