Expert: Poetin doet weer alsof het Westen hem geen keuze laat

De Russische president Vladimir Poetin probeert met zijn gedeeltelijke mobilisatie opnieuw het beeld te schetsen dat het Westen hem geen andere keuze laat. Dat zegt onderzoeker bij Clingendael Niels Drost over de speech die Poetin woensdag gaf. Zijn speech is veelzeggend voor de militaire situatie in Oekraïne, stelt Drost, waar Rusland recent terrein verloor in de oorlog.

Poetin kondigde in zijn toespraak aan dat op korte termijn 300.000 reservisten gemobiliseerd worden voor de "speciale militaire operatie" in Oekraïne, zoals hij de invasie zelf noemt. Volgens de president is het Westen niet uit op vrede, maar wil het Rusland "vernietigen". Ook zei Poetin dat het Westen zijn land nucleair chanteert en dat Moskou "veel wapens" heeft om mee te reageren.

"Dat steekt redelijk af bij wat hij tot nu toe gedaan heeft", zegt Drost, over Poetins verwijzing naar het Russische kernarsenaal. "Zulke dreigementen hebben we nog niet eerder gezien. Ik denk dat dit vooral bedoeld is om het Westen af te schrikken. En om naar de Russische bevolking uit te stralen: jullie zijn veilig."

Door een gedeeltelijke mobilisatie af te kondigen balanceert Poetin tussen de wensen van de Russische bevolking enerzijds en de realiteit van de militaire situatie in Oekraïne, denkt Drost. "Hij zal zelf zien dat het op de huidige manier niet gaat in Oekraïne", aldus de onderzoeker. "Dat hij dit nu moet doen, is veelzeggend voor hoe het er voor staat. Oekraïne heeft recent grote delen van het eigen grondgebied bevrijd."

Een algehele mobilisatie zou een uiterst impopulaire maatregel zijn in Rusland, aldus Drost. "Poetin probeert hiermee te voorkomen dat er een grote negatieve reactie komt. Het gaat nu om reservisten die opgeroepen kunnen worden. Maar als al 'onze jongens' ook nog zouden moeten gaan vechten, mannen die niks met het leger hebben, dan zou dat waanzinnig ongewenst zijn."

Ook de referenda die Moskou in (grotendeels) veroverde gebieden wil gaan houden over aansluiting bij Rusland zijn veelzeggend, vindt Drost. "Het zijn schijnreferenda. Ook die laten zien dat Poetin nu de noodzaak ziet om snel vooruitgang te boeken in Oekraïne. Rusland staat er militair niet al te goed voor. Ook met de eigen economie gaat het niet goed. Poetin zal proberen daar een kentering in aan te brengen. En hij framet het vooral alsof Rusland geen andere keus heeft, alsof het Westen hem hiertoe dwingt en dat Oekraïne op massale schaal misdaden begaat tegen zijn eigen bevolking. Dat valse narratief hebben we vaker gezien. Daarmee wil hij aantonen dat deze maatregelen nodig zijn."