Farmaceut Leadiant krijgt miljoenenboete om machtsmisbruik

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft het farmaceutisch bedrijf Leadiant een boete opgelegd van 19.569.500 euro. Volgens de toezichthouder heeft de Italiaanse geneesmiddelenfabrikant een veel te hoge prijs gerekend voor het medicijn CDCA, dat wordt gebruikt door patiënten met een zeldzame stofwisselingsziekte. "Leadiant maakte daarmee misbruik van haar economische machtspositie", aldus de ACM.

De concurrentiewaakhond wijst erop dat geneesmiddelenfabrikanten die betaalbare innovatieve geneesmiddelen op de markt brengen, een belangrijke maatschappelijke bijdrage leveren, waar ze ook aan mogen verdienen. "Maar hier zien we iets heel anders. Leadiant heeft na een beperkte investering en met weinig risico een enorme prijsverhoging doorgevoerd voor een al lang bestaand geneesmiddel. Er is hier helemaal geen sprake van innovatie. Wij beschouwen dit als een zeer ernstige overtreding. De prijsverhoging bezorgt Leadiant een zeer hoog rendement, maar levert patiënten heel weinig extra’s op en jaagt de maatschappij op kosten", stelt de ACM.

Het middel CDCA wordt gebruikt bij de behandeling van patiënten met een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte, genaamd cerebrotendineuze xanthomatose (CTX). In Nederland gaat het om een groep van ongeveer zestig patiënten, die het middel hun hele leven moeten gebruiken.

Het middel werd onder andere namen en tegen veel lagere prijzen al jaren gebruikt bij de behandeling van CTX-patiënten. In 2008 nam Leadiant een op CDCA gebaseerd middel over van een andere fabrikant. De maximale prijs in Nederland was in die tijd 46 euro per verpakking van 100 capsules. Eind 2009 veranderde Leadiant de naam van het middel naar Xenbilox en werd de verkoopprijs verhoogd tot 885 euro.

In 2014 kreeg Leadiant het voor elkaar om de verkoopprijs opnieuw te verhogen naar 3103 euro. Drie jaar later verviervoudigde de prijs nog eens tot 14.000 euro. Hierdoor kostte het middel ongeveer 153.000 euro per patiënt per jaar. De buitensporig hoge prijs leidde tot grote maatschappelijke verontwaardiging.

Leadiant laat in een reactie weten het besluit van de ACM "zorgvuldig te zullen bestuderen en aanvechten." Ook zegt de farmaceut het "fundamenteel oneens" te zijn met "de aantijgingen". Antonio Gama da Silva, directeur bij Leadiant: "We zijn ervan overtuigd dat we altijd correct en in overeenstemming met alle geldende regelgeving hebben gehandeld." Eerder betwistte het bedrijf dat de prijsstijging excessief was. De farmaceut stelde dat het huidige CDCA een nieuw medicijn is.