FNV overweegt kort geding om dataverzameling UWV te stoppen

Het UWV moet direct met alle dataverzameling voor de opsporing van fraude en handhaving stoppen. Dat zegt FNV-vicevoorzitter Kitty Jong in een reactie op een onderzoek van de NOS, waaruit bleek dat de uitkeringsinstantie al jaren wist dat ze de wet overtrad. De vakbond overweegt een kort geding aan te spannen om dat voor elkaar te krijgen.

Jong noemt het "zeer verontrustend" dat uitkeringsinstantie UWV al sinds 2020, veel eerder dan tot nu toe werd aangenomen, wist dat het de privacy van uitkeringsgerechtigden ernstig schond. Ook werden ferme interne waarschuwingen bij herhaling genegeerd.

Vorige maand berichtten de NOS en Nieuwsuur al dat het UWV op een illegale manier gegevens verzamelde om de locatie van mensen te achterhalen en zonder toestemming ‘cookies’ plaatste om fraude op te sporen. Daarmee overtrad het UWV op meerdere manieren de wet.

"Het is onbestaanbaar dat het UWV willens en wetens een systeem in stand hield waarvan het wist dat het de rechten van mensen schond. Wéér verzamelt de overheid illegaal gegevens van burgers nog vóórdat duidelijk is of ze iets hebben misdaan. Het UWV moet alle dataverzameling voor opsporing en handhaving direct stoppen", aldus Jong.

Het is volgens de vakbond niet de eerste keer dat de overheid met het gebruik en verzamelen van digitale gegevens de fout in gaat. Dat gebeurde ook bij SyRI een systeem dat fraude moest opsporen. De rechter verbood SyRI in een zaak tegen de Staat die de FNV samen met haar partners aanspande. De FNV bereidt op dit moment een nieuwe rechtszaak voor tegen de Staat over een ander landelijk opsporingssysteem tegen fraude: het LSI. Mogelijk zijn de illegaal verkregen gegevens van het UWV ook voor dat systeem gebruikt.

Een woordvoerder van het UWV wil niet reageren op de specifieke uitlatingen van FNV. Wel merkt hij op dat er onderscheid gemaakt moet worden tussen verschillende zaken. Wat het UWV al in 2020 wist, had geen betrekking op de opsporing van fraude en handhaving, maar op het algemene cookiebeleid van de website. Bezoekers van de site van het UWV kregen namelijk niet de vraag of ze akkoord gingen met cookies, terwijl dit wel had gemoeten. Dat staat volgens de zegsman los van de eerdere onthullingen van de NOS over het illegale gebruik van locatiegegevens uit cookies voor handhavingsdoeleinden. Beide kwesties heeft het UWV in februari dit jaar rechtgezet.