FNV: sociale onveiligheid bij Belastingdienst, Douane en Toeslagen

Vakbond FNV krijgt veel meldingen van sociale onveiligheid van medewerkers van de Belastingdienst, Douane en Toeslagen. Hoewel dit al jaren bekend is en hier eerder ook een alarmerend rapport over is verschenen, blijven de signalen toenemen. Medewerkers kunnen wel bij meldpunten terecht, maar hun klacht wordt vervolgens niet goed afgehandeld, ziet de FNV.

Omdat de meldingen van sociaal onveilig gedrag maar toe bleven nemen, heeft FNV verkennend onderzoek gedaan. De vakbond heeft een vragenlijst uitgezet die is ingevuld door 400 leden die werken bij de genoemde instellingen. Deze manier van uitvragen levert weliswaar geen representatieve resultaten op, maar de uitkomsten bevestigen volgens de bond het beeld dat sociale onveiligheid geen uitzondering is.

Een op de drie respondenten ervaart een onveilig werkklimaat. Een ongeveer even grote groep is niet tevreden met het beleid omtrent sociale veiligheid. Het gros van de mensen die hiermee te maken krijgt, voelt zich niet ondersteund door de organisatie. Het gaat hier om pesten, buitensluiten, seksueel grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik.

Bestuurder Mieke van Vliet van FNV Overheid noemt de resultaten "zeer verontrustend". Ze merkt op dat er een "zeer uitgebreid meldlandschap" is, maar dat dit het onveilige gevoel bij medewerkers niet wegneemt. De ambtelijke top reageert doorgaans begripvol op meldingen. Maar de afhandeling delegeren ze naar lagere managers, die meer dan eens onderdeel zijn van het probleem.

Daarnaast zijn de instellingen na de toeslagenaffaire bang voor verdere reputatieschade en daardoor huiverig om misstanden toe te geven, zegt Van Vliet. Ze spreekt van een cultuurprobleem dat doorbroken moet worden. Niemand grijpt in als er signalen zijn en de melder staat er alleen voor. Meldingen worden al snel behandeld als een juridisch probleem. Het zou beter zijn om al pratend te zoeken naar een oplossing, vindt de bestuurder.

De manier waarop de Belastingdienst, Douane en Toeslagen omgaan met meldingen van medewerkers is volgens Van Vliet niet los te zien van de soms gebrekkige dienstverlening. "Ook daar zijn voorbeelden dat met dezelfde aanpak burgers en bedrijven in de problemen komen." Het bekendste voorbeeld hiervan is de toeslagenaffaire. Duizenden ouders kwamen in de problemen door een snoeiharde fraudeaanpak. Ze ontvingen onbegrijpelijke brieven en kregen geen gehoor bij de Belastingtelefoon.