Gezondheidsraad: embryo mag langer leven voor onderzoek

Wetenschappers kunnen niet veertien maar 28 dagen onderzoek doen met embryo's die speciaal daarvoor in leven worden gehouden, vindt de Gezondheidsraad. Het gaat met name om embryo's die zijn overgebleven na een ivf-behandeling en voor onderzoek worden gedoneerd. "Ethisch gezien is er niet een moment aan te wijzen waarop onderzoek met embryo's ontoelaatbaar is, behalve laat in de ontwikkeling", aldus het advies aan het kabinet. Een grens trekken hangt volgens de raad echter van allerlei factoren af.

"Onderzoek tot 28 dagen in de embryonale ontwikkeling kan waardevolle kennis opleveren om ontwikkelingsstoornissen te voorkomen en vruchtbaarheidsproblemen te behandelen. Die kennis ligt nu buiten bereik en is niet op een andere manier te verkrijgen", stelt de organisatie. Over de ontwikkeling van een menselijk embryo tussen de twee en vier weken is momenteel zelfs nog "vrijwel geen kennis", terwijl dan belangrijke processen afspelen, zoals de aanleg van organen. Daar kan de wetenschap dus veel aan hebben.

Over menselijk embryo dat ouder is dan een maand, kan de wetenschap nu al meer te weten komen doordat ouder en niet levend materiaal, overgebleven van abortussen, gebruikt mag worden voor onderzoek.

Ook neemt de raad het "maatschappelijk perspectief" mee in deze grens. De verlenging van twee naar vier weken is volgens de raad wel uit te leggen, maar onderzoek met embryo's is een gevoelig onderwerp waar mensen verschillend over kunnen denken. Alle belangen moeten meewegen, vindt de raad, om maatschappelijk draagvlak te hebben. Een embryo wordt immers als begin van het leven gezien, al ontstaat er pas bij 22 weken iets als bewustzijn en gevoel.

Wetenschappers konden embryo's tot nog toe maar een week in leven houden. Inmiddels is dat door technologische ontwikkelingen langer mogelijk. Het is niet te verwachten dat onderzoekers meteen massaal aan de slag gaan, maar er zijn al mogelijkheden en daarom moet hier bijtijds over worden nagedacht en besloten.

Demissionair minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers had de Gezondheidsraad om het advies gevraagd. Het gaat om zowel menselijke embryo's, ontstaan door samensmelting van een ei- en zaadcel (klassieke embryo's) als om een deel van de 'embryoachtige structuren' (ELS) die in een laboratorium gevormd zijn, zonder sperma, eicellen of baarmoeder. De raad vindt dat ELS die intacte embryo's "nabootsen" ook bescherming verdienen in de Embryowet. "Reden daarvoor is dat niet uit te sluiten is dat deze kunnen uitgroeien tot een mens." Dit advies hoeft niet te gelden voor ELS die niet op intacte embryo's lijken, bijvoorbeeld als ze een orgaan nabootsen