Helder: Staat gaat geleden schade mondkapjesdeal terugvorderen

Minister Conny Helder (Langdurige Zorg) gaat ervoor zorgen dat de Staat de geleden schade bij de omstreden mondkapjesdeal met Sywert van Lienden terugvordert. De landsadvocaat houdt op haar verzoek in de gaten dat de zaak niet verjaart, opdat de Staat de geleden schade niet misloopt, zei Helder in het Kamerdebat over de deal tussen het ministerie van Volksgezondheid en Van Lienden. Met die deal was 100 miljoen euro gemoeid. Daarvan is 30 miljoen euro als winst naar van Lienden en zijn twee zakenpartners gegaan.

De minister wil nu nog geen juridische procedure starten, maar eerst het strafrechtelijk onderzoek afwachten van het Openbaar Ministerie naar Van Lienden en zijn zakenpartners van Relief Goods Alliance (RGA) Ook wil ze wachten op nog twee lopende onderzoeken naar de inkoop van persoonlijke beschermingsmiddelen. Dat doet ze op advies van de landsadvocaat.

Volgens de landsadvocaat wordt de "slagingskans van een eventuele rechtszaak vergroot" als er een zo compleet mogelijk beeld ontstaat over de schade die de Staat heeft geleden, zei Helder in het debat.

Mirjam Bikker van de ChristenUnie hamerde er bij de minister op dat VWS alles klaar moet hebben staan om een civielrechtelijke procedure te starten en met die voorbereidingen niet te wachten op het einde van het strafrechtelijk onderzoek door het OM.

"Mijn handen jeuken", zei Helder. Ze wil niet per se wachten totdat het OM met zijn onderzoek klaar is, maar wil 'haar' civielrechtelijke procedure wel winnen. "We laten dit niet over onze kant gaan."

Misleiding door Van Lienden en zijn zakenpartners zal deel uitmaken van de rechtszaak die VWS later wil gaan voeren, zei Helder. Van Lienden zei zonder winstoogmerk te werken, maar het tegendeel is gebleken. Volgens Helder wist het ministerie van VWS wel dat RGA - waarmee VWS de deal heeft gesloten - winst kon maken. Helder stelde echter dat Van Lienden daarover "bewust verwarring" heeft gezaaid. Ze wil kijken hoe de deal met Van Lienden kan worden teruggedraaid.

In het ruim tien uur durende debat bleef onduidelijk of de betrokken ministers van destijds - Hugo de Jonge en Martin van Rijn - ook wisten dat Van Lienden winst kon maken met de deal. Minister Helder gaat dit op verzoek van de Kamer uitzoeken. Ook moet uit twee nog lopende onderzoeken blijken of RGA anders is behandeld dan andere leveranciers van beschermingsmiddelen. De resultaten van die onderzoeken verwacht Helder in het voorjaar van 2023.