"Het is belangrijk dat emoties niet weggedrukt worden, iets wat we onbewust doen"

https://vimeo.com/558461599

Steeds meer mensen kampen met onbegrepen chronische pijn en/of klachten. In Nederland en de rest van de wereld gaat het om miljoenen mensen die lichamelijke klachten hebben waarvoor geen oorzaak wordt gevonden. Ook Marjon Oomens had na een auto-ongeluk acht jaar lang klachten. Ze probeerde van alles, maar niets hielp afdoende. Toen ze zich bewust werd van onbewuste emoties die ze nog niet verwerkt had, en hiermee aan de slag ging, knapte ze binnen drie maanden op. In februari 2020 is ze samen met anderen Stichting Emovere gestart.

Toen Marjon in augustus 2009 een auto-ongeluk kreeg, had ze al twintig jaar af en aan klachten. Na het ongeluk kwamen daar whiplashklachten bij, en had ze veel pijn in haar nek, hoofd en schouders en tintelingen in haar armen en benen. “Dat werd steeds erger. Na twee weken ben ik gestopt met werken en heb ik vijf maanden thuisgezeten. Ik lag voornamelijk op bed en kon heel weinig.” Ze zag meerdere neurologen, kreeg fysiotherapie en er werden MRI’s gemaakt. Er werd niets gevonden en niets hielp voldoende.

"Niemand wist wat de oorzaak van de pijn was"

Door middel van een revalidatieprogramma kon ze langzaamaan weer deelnemen aan het leven, maar nog steeds met veel pijn. “Zo heb ik acht jaar geleefd, ondanks alles goede intenties van alle zorgprofessionals die ik gezien heb. Ik heb meer dan tien artsen en therapeuten gezien, ook in het alternatieve circuit. Alles wat ik deed, gaf telkens een tijdelijke verlichting, maar niemand wist wat de oorzaak van de pijn was. Hierdoor krijg je de boodschap dat je moet leren leven met de gevolgen, is alles gericht op het accepteren van de klachten en hoe je er zo goed mogelijk mee kan leren leven.”

Elke twee jaar viel ze volledig uit en lag Marjon weer plat. “De laatste keer was in 2017. Ik liep door het hoofdkantoor waar ik werkte en plotseling ging de linkerhelft van mijn gezicht tintelen en viel ik weg. Het was geen TIA, maar ik moest wel weer het hele medische circus in. Er werd niets gevonden en ik lag weer op bed.” In die tijd kwam ze bij een oude therapeut terecht die haar pijn her-labelde. “Hij zei dat whiplash ook maar een naam was en dat er nooit schade in mijn lichaam gevonden is. Hij zei dat ik chronische pijn had ontwikkeld.”

Emotie als medicijn

Ze ging daarop googelen en kwam bij een website over emotie als medicijn terecht. “Ik weet nog precies waar ik zat toen ik dat las, emotie als medicijn. Na tien minuten lezen wist ik: hier moet ik iets mee. Ik herkende er zoveel in. Het gaat erom dat verdrongen emoties in het onbewuste deel van onze hersenen dit soort langdurige klachten kunnen veroorzaken. We kennen allemaal de korte termijn relatie tussen lichaam en geest, dat je van zenuwachtig zijn last van je maag kan krijgen, als je je ergens voor schaamt rode wangen, en van angst, knikkende knieën. Maar dat je ernstige klachten kunt krijgen als enorme vermoeidheid, tintelingen of pijn waardoor je niet meer vooruit kan, en dat die veroorzaakt kunnen worden door processen in de hersenen die de pijnsignalen afgeven in je lijf, daar ben ik nog steeds van onder de indruk. Ik had al best veel gedaan aan mijn persoonlijke ontwikkeling, maar ik was zo getriggerd door wat er stond, dat ik ermee aan de slag ben gegaan.”

Na drie maanden van gesprekken met een behandelaar en werken in een werkboek had ze geen chronische pijn meer. Ze realiseerde zich dat er niets stuk is aan haar lijf en dat pijn dus ook niet automatisch wil zeggen dat je stuk bent. “Ik heb geleerd hoe lichaam en geest werken en dat als ik pijn heb, ik moet kijken naar wat er in mijn gevoel speelt op het moment dat ik pijn heb. Wat raakt mij nu? Wat speelt er op dit moment in mijn leven? Houd ik iets binnen, is er een conflict of is er iets wat ik niet uit? Geef ik mijn grenzen wel aan en spreek ik mijn behoeftes uit?”

Dieperliggende emoties

Marjon kwam meer in contact met haar lijf en haar gevoel. “De focus verschoof naar mijn gevoelsleven, waardoor ik mijn gevoel meer ben gaan toestaan. Daarom heet de stichting ook Emovere: emotie in beweging. Het is belangrijk dat emoties niet weggedrukt worden, iets wat we onbewust doen. We denken vaak dat we niet boos of bang zijn, maar het zit vaak enorm weggestopt. We moeten sterk zijn en maar doorgaan. Ik kon prima huilen bij een film of boek, maar dat zijn andere emoties. Waar het hier om gaat zijn dieperliggende emoties, bijvoorbeeld over wat je gemist hebt in je jeugd of over onvervulde behoeftes. Dat hoeft geen trauma te zijn. We denken dan vaak gelijk aan hele erge dingen, maar veel vaker zijn het gewoon de normale dingen in het leven, die iedereen heeft.”

Gedurende drie maanden ging ze door een rollercoaster aan emoties en werd ze zich steeds bewuster van haar lichaam. “Ik heb een shift gemaakt van analyseren en begrijpen naar het (weer) leren voelen van emoties. Iets cognitief benaderen is heel anders dan werkelijk de emoties te voelen. Het gaat erom dat je toestaat dat er emoties zijn, zoals boosheid en verdriet. Hierdoor blijven ze in beweging en zetten ze zich niet vast in je lichaam.”

Jarenlang heeft Marjon in het internationale bedrijfsleven gewerkt. De drie maanden waren zo’n life changing

gebeurtenis voor haar, dat ze voelde dat ze er iets mee wilde doen. “Ik stond eigenlijk perplex. Ik wist niet dat gewone gebeurtenissen uit mijn jeugd zo’n impact konden hebben. Niemand heeft mij dit ooit verteld; alle artsen die ik heb gezien niet, en ook de psychologen niet, die veelal zijn gericht op cognitieve gedragstherapie en zich weinig richten op het lichaam. Die koppeling met je lijf is zo essentieel. Ik heb een sterk rechtvaardigheidsgevoel en dacht: dit kan toch niet waar zijn? Als fysieke schade is uitgesloten, zou deze andere benadering aangereikt moeten worden. Ik wil me graag inzetten om hier meer bekendheid aan te geven voor mensen die open staan voor een bredere kijk op gezondheid.”

Leren om te gaan met pijn en emoties

Langzaamaan kwamen er mensen op haar pad die bezig waren met langdurige onverklaarde fysieke klachten en hier op een andere manier naar kijken. Samen met zorgprofessionals en ervaringsdeskundigen heeft Marjon Stichting Emovere opgericht om voorlichting en educatie te geven en draagvlak te creëren voor deze nieuwe benadering. De stichting is ook gestart met een kennisplatform ‘ De pijn voorbij ’, met informatie voor mensen met onbegrepen klachten en ook voor professionals. Daarnaast is er een kennisplatform voor jongeren gerealiseerd, Ziemijnu.nl . Op beide kennisplatforms zijn vele herstelverhalen van ex-patiënten te vinden. Er zijn inmiddels driehonderd mensen die het gedachtegoed steunen, waaronder artsen, therapeuten en ervaringsdeskundigen. Maar ook mensen uit het onderwijs. “Het is belangrijk dat kinderen al op jonge leeftijd leren hoe om te gaan met pijn en emoties. Als je pijn hebt in je buik, wil dit niet gelijk zeggen dat er iets mis is met je buik.”

De link naar preventie is groot, aldus Marjon. Er kan volgens haar veel leed, pijn en ellende voorkomen worden, maar ook kosten bespaard worden. “Er worden nu miljoenen uitgegeven aan dergelijke langdurige klachten. Er zijn zoveel mensen met rugpijn, migraine, hoofdpijn, frozen shoulder , oorsuizen, RSI, buikpijn of knieklachten. Het probleem van SOLK, Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke Klachten, is een wereldwijd probleem. Het is het duurste gezondheidsprobleem na dementie.”

Naar de bron van klachten

Als ze terugkijkt naar haar eigen leven, waarin ze chronische infecties heeft gehad, een burn-out, RSI, een lichte hersenschudding met daaropvolgend vier jaar hoofdpijn, ziet ze nu dat ze nooit naar de bron van al die klachten is gegaan. “In de periode van pijn speelde er altijd iets, zoals het uitgaan van een relatie waardoor mijn angst voor afwijzing werd aangeraakt. Ik kan steeds meer verbanden leggen. Je kan bij klachten wel masseren en kraken, maar dit geeft slechts tijdelijk verlichting. Bij mij ging het erom dat ik me op belangrijke momenten niet gehoord en afgewezen heb gevoeld. Die emoties heb ik weggestopt. Ik heb een burn-out gehad, maar dat lag echt niet aan de baan die ik toen had. Het had te maken met de relatie met mijn toenmalige baas die niet werkte, waardoor ik veel last had van innerlijk conflict. Ik heb later een baan gehad waar ik veel meer uren maakte, en toen had ik minder last van mijn whiplashklachten."

Bij langdurige onbegrepen klachten is het van belang te zoeken naar de oorzakelijke emoties, de emoties die je hebt weggestopt. Het zal niet voor iedereen zo zijn en ermee aan de slag gaan zal ook niet voor iedereen werken, maar het is wel belangrijk dat deze visie en aanpak bekend worden en dat mensen weten waar ze informatie vandaan kunnen halen. Wij willen een emotionele brug slaan tussen gezondheid en maatschappij. Er is nu onvoldoende antwoord op onverklaarde chronische klachten. Mensen krijgen vaak te horen dat ze niks hebben, dat het psychisch is of dat het tussen hun oren zit. Dat is schadelijk en helpt niet. De pijn en klachten zijn er écht, en als je anders leert kijken en voelen, is er vaak iets aan te doen.”