Hoogleraar: geef 16-jarige stemrecht bij Europese verkiezingen

Jongeren moeten vanaf hun 16e jaar kunnen stemmen, vindt hoogleraar politicologie Sarah de Lange (UvA). Volgens haar wordt de politieke interesse dan eerder aangewakkerd en doet de mening van een 16-jarige ertoe. Progressieve partijen zijn het met haar eens.

Maar het is een "enorm obstakel" om dat te regelen, omdat de kiesgerechtigde leeftijd op 18 jaar staat in de Grondwet en die is lastig te wijzigen. De leeftijd om te mogen stemmen voor het Europese Parlement - volgend jaar juni - staat in de Kieswet en kan makkelijker worden aangepast. De Lange pleit ervoor die te verlagen naar 16 jaar.

België en Duitsland hebben de stemgerechtigde leeftijd bij de Europese verkiezingen al verlaagd. "Op die manier maken de jongeren kennis met de politiek. En het politieke zelfvertrouwen dat ze dan opdoen, werkt door in de landelijke verkiezingen", aldus De Lange. In Duitsland mogen 16-jarigen sinds kort zelfs in bepaalde delen van het land stemmen bij de nationale verkiezingen.

De hoogleraar denkt dat de Grondwet "uiteindelijk" ook aan te passen valt, maar daar is wel een twee derde meerderheid in zowel de Eerste als de Tweede Kamer voor nodig. Vooralsnog hebben alleen D66, GroenLinks-PvdA, PvdD en Volt het verlagen van de kiesleeftijd in hun partijprogramma staan. NSC, die hoog in de peilingen staat, heeft nog geen standpunt ingenomen. Andere partijen die op veel stemmen kunnen rekenen als VVD en BBB houden vast aan de grens van 18 jaar, omdat jongeren op die leeftijd ook andere rechten krijgen als het openen van een bankrekening en het kopen van een huis.

De Lange is het daar niet mee eens, "iedere Nederlandse burger moet kunnen stemmen, en daarbij moeten we zo min mogelijk mensen uitsluiten". Bovendien hebben jongeren volgens haar andere opvattingen dan ouderen, voornamelijk op het gebied van klimaat en migratie. "Het is belangrijk dat die visies vertegenwoordigd zijn in de politiek". Ook werken veel jongeren al op hun 16e, en betalen ze belasting, of zijn ze op een andere manier afhankelijk van de overheid. "Dan moet je ook wat te zeggen hebben", vindt De Lange.

Het verlagen van de kiesleeftijd komt volgens de hoogleraar ook de opkomst bij de verkiezingen ten goede: 16-jarigen zijn leerplichtig, en zo kan school de leerlingen aan de hand van burgerschapsonderwijs begeleiden bij hun eerste keer stemmen. Die begeleiding kan "bepalend" zijn, want iemand die voor het eerst mag stemmen en daadwerkelijk naar de stembus gaat, maakt stemmen vaak tot een gewoonte, zegt De Lange.