Hoogleraar: opkomst verkiezingen zal lijden onder oorlog Oekraïne

De opkomst voor de gemeenteraadsverkiezingen zal volgende week waarschijnlijk iets lager uitvallen dan vier jaar geleden. Dat heeft te maken met de stortvloed van nieuws over de oorlog in Oekraïne. Dat verwacht Joop van Holsteijn, hoogleraar Politiek Gedrag aan de Universiteit Leiden. "Mensen zijn met de toestand in de wereld bezig, met oorlog en vrede, en dat leidt af van dorpspolitiek. Dus zullen ze minder gemotiveerd zijn om te gaan stemmen en eerder thuisblijven."

Tegelijk kan de berichtgeving over deze oorlog juist leiden tot een omgekeerd effect, denkt Van Holsteijn. "Nu zien we hoe belangrijk het is dat we in een democratie leven, waar je je stem kan uitbrengen. Zodat mensen juist wél gaan stemmen."

"Het kan dus twee kanten op", zegt de Leidse politicoloog en neerlandicus, "maar ik denk dat áls er een effect is, dan zal de opkomst iets lager zijn dan vier jaar geleden. Oorlog neemt veel energie weg." In 2018 bracht 55 procent van de kiesgerechtigden zijn stem uit voor de gemeenteraad.

Meer media-aandacht voor de verkiezingen zou wel meer mensen naar de stembus trekken, denkt hij. Maar momenteel wordt het nieuws dusdanig gedomineerd door de Russische inval in Oekraïne dat je wel "veel verder moet bladeren in de krant" om berichtgeving over de verkiezingen te zien.

Van Holsteijn denkt dat nieuwe partijen het minder goed zullen doen dan de gevestigde partijen, zowel lokale als landelijke. "In tijden van crisis hebben mensen de neiging geen risico's te nemen met hun stem. Nieuwe partijen krijgen het wat lastiger, gevestigde partijen hebben ietsje voordeel. Mensen denken: laten we niet te gek doen, er is al genoeg ellende op de wereld, we steunen de partij waarvan we weten wat die gaat doen."