Iets meer uitreizigers naar jihadgebied zijn volgens AIVD overleden

Het aantal Nederlanders dat de afgelopen jaren in Syrië of Irak is overleden tijdens hun deelname aan de jihadistische strijd, is gestegen naar 115. In de vorige rapportage eind 2023 ging de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) nog uit van 105 doden. Daarnaast meldt demissionair justitieminister Dilan Yeşilgöz in een Kamerbrief dat er 330 kinderen met een Nederlandse link in de strijdgebieden zijn of waren, via hun ouders. Dat zijn er 20 meer dan in de vorige rapportage. Het aantal overleden kinderen blijft staan op 30.

In totaal zijn er 300 zogeheten uitreizigers bekend bij de autoriteiten, van wie er 90 zijn teruggekeerd naar Nederland en 15 naar andere landen, zoals al eerder was gemeld. Na terugkeer in Nederland zijn de jihadisten opgepakt en voor de rechter gebracht. De meesten zijn veroordeeld tot jarenlange celstraffen of zitten nog in procedure.

Momenteel zijn er nog 65 volwassenen in de twee genoemde landen waar met name IS streed voor een eigen staat. Van hen zitten er 25 in kampen of in de gevangenis, 25 zitten nog bij jihadistische groepen in het noordwesten van Syrië en 15 mogelijk elders in Syrië. In Turkije zijn 10 Nederlandse uitreizigers neergestreken. Het gaat om 'afgeronde cijfers', meldt de minister, omdat exacte cijfers de informatiepositie van de AIVD kunnen prijsgeven.

Volgens de AIVD zitten nu nog 145 kinderen met een Nederlandse link in de (voormalige) strijdgebieden. Ze verblijven in Syrisch-Koerdische kampen of in de gevangenis (30) of zitten bij jihadistische groeperingen in het noordwesten van Syrië (75). Zeker 40 verblijven mogelijk ergens anders in Syrië. Daarnaast zijn er 20 kinderen van uitreizigers in Turkije. Tot nu toe zijn er 85 kinderen naar Nederland teruggekomen, vaak met hun moeder, en 50 zijn naar een ander land gegaan.

Verder meldt Yeşilgöz weinig voortgang als het gaat om de intrekking van het Nederlanderschap, vanuit het belang van de nationale veiligheid of vanwege een terroristisch misdrijf. Dit kan alleen bij mensen met een dubbele nationaliteit, maar het ligt juridisch vrij gecompliceerd en de procedures duren lang. In flink wat gevallen wordt zo'n besluit later teruggedraaid door de rechter of door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) ingetrokken omdat het juridisch niet lukte. Eind mei waren er 25 definitieve intrekkingen, één meer dan eind vorig jaar.