In de ban van de decadente tienerkeizer

Striptekeningen in het Louis Couperus Museum in Den Haag, dat is niet eerder vertoond. Werk van de Fransman Gilles Chaillet maakt vanaf dit weekeinde deel uit van de bescheiden tentoonstelling over Couperus' bloemrijke roman De Berg van Licht over de zeer decadente Romeinse keizer Helegabalus. De auteur veroorzaakte er in 1906 een fiks schandaal mee. Dat kwam volgens samensteller John Sillevis niet alleen doordat Couperus geen blad voor de mond nam, maar ook doordat de schrijver enig begrip toonde voor de keizer, die eigenlijk nog een jongen was.

Helegabalus (ook wel Elagabalus en Heliogabalus genoemd) heeft er tijdens zijn korte bewind, van 218 tot 222 na Christus, alles aan gedaan om in het geheugen te blijven hangen. Zo erg, dat de nog vrij recente strips over zijn leven van wijlen Chaillet in diens land nog grif over de toonbank gaan. De 14-jarige keizer, toen al gek gemaakt door zijn omgeving, besteeg de troon met een intocht waar Hollywood nu nog wel raad mee zou weten. Op zijn 18e werd hij alweer afgedankt, vermoord en in de Tiber geworpen. Intussen had hij volgens de overlevering een reeks aan wreedheden en perversiteiten begaan, ongekend luxueus geleefd en ook nog aanhangers van verschillende godsdiensten geschoffeerd.

In die korte periode trouwde de elegante, vrouwelijke vorst drie keer, waarvan een keer met zijn eigen wagenmenner. Deze man, zijn grote liefde, zou via de tienerkeizer alleen maar macht hebben willen verwerven. Het was toen snel afgelopen met Helegabalus, die nog maar vier jaar eerder zijn hele leger zou hebben betoverd met zijn jeugdige schoonheid.

Couperus was niet de enige van zijn tijd die gegrepen was door het Romeinse rijk en de ondergang daarvan. De tentoonstelling toont diverse boeken over dezelfde periode uit Couperus' tijd, veelal geschreven door vrijwel vergeten auteurs. Ook zijn er op de expo enkele fragmenten van speelfilms die zo'n eeuw geleden over de keizer werden gemaakt. Het gevoel bestond toen dat er opnieuw een beschaving op zijn eind liep, aldus Sillevis en mede-samenstelster Caroline de Westenholz.

Maar ondanks die tijdgeest moesten de lezers van Couperus' boek aanvankelijk zo weinig hebben, dat de eerste druk zelfs na de Tweede Wereldoorlog nog niet uitverkocht was. Pas in de tweede helft van de afgelopen eeuw werd het als een meesterwerk gezien. De intieme tentoonstelling over boek en keizer omvat verder eerste drukken, handschriften van Couperus, prenten, foto's van munten en een beeld van de omstreden vorst.