Inspectie vindt organisaties hoger onderwijs onduidelijke wirwar

Universiteiten en hogescholen zijn te complexe organisaties geworden, vindt de Inspectie van het Onderwijs. Volgens de wet zouden de instellingen uit één rechtspersoon moeten bestaan, bijvoorbeeld een stichting, maar in de praktijk is het vaak een wirwar aan organisaties die met elkaar samenhangen. "Die onduidelijkheid kan tot gevolg hebben dat studenten bij de verkeerde deur aankloppen als er bijvoorbeeld een conflict is over het onderwijs", zegt de inspectie in een onderzoeksrapport.

De inspectie vindt de situatie ook onwenselijk omdat de complexiteit het lastig maakt om goed toezicht te houden. Volgens het rapport met de titel 'Verwarring in veelvoud' gaapt "een te grote kloof tussen wet en werkelijkheid". De wet- en regelgeving hierover zou "grondig moeten worden doordacht", luidt het advies aan de politiek. Instellingen in het hoger onderwijs kunnen ook zelf intussen al nagaan in hoeverre hun organisatievorm beter kan.

De kluwens aan stichtingen, bv's en holdings die de inspectie tegenkomt, bestaan vaak al geruime tijd. Ze zijn soms "via een uitzondering toegestaan of tot nog toe gedoogd", stelt de inspectie vast.

Een probleem dat in het rapport wordt gesignaleerd, is dat instellingsbesturen niet altijd zeggenschap blijken te hebben over de rechtspersoon, zoals de stichting, die bij hun instelling hoort. Ook de registraties in overheidsregisters kloppen niet altijd, "waardoor bijvoorbeeld studenten niet kunnen weten wie zij zo nodig moeten aanspreken".

Ook over de geldigheid van academische graden kan onduidelijkheid ontstaan. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer de bevoegdheid om die te verlenen is overgedragen aan een afzonderlijke organisatie.

Het probleem is volgens de onderzoekers "te groot om alleen met beleid en regels op te lossen". De inspectie roept hbo's en universiteiten daarom op zich te "bezinnen op hun publieke taak en op de vraag hoe hun juridische organisatie daarbij past".

Koepelorganisatie Universiteiten van Nederland (UNL) noemt het rapport "een belangrijk signaal" van de inspectie. "Wij zullen het met onze leden bespreken en zijn benieuwd naar de reactie van de minister erop", reageert een woordvoerder.