Integriteitstoets voor kandidaat-wethouder

Er komt een landelijke integriteitstoets voor kandidaat-wethouders. Ook moeten zij in de toekomst verplicht een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) overleggen.

Deze maatregelen zijn bedoeld om de integriteit van het lokaal bestuur te versterken en moeten aanhoudende bestuurlijke problemen bij gemeenten tegengaan. Het is volgens de minister in de eerste plaats aan gemeenten om deze problemen op te lossen. Zij wil die daarom extra instrumenten geven. Als gemeenten er zelf niet uitkomen is er een rol voor provincie of kabinet.

De maatregelen zijn niet op tijd klaar voor de benoeming van nieuwe wethouders na de verkiezingen van woensdag, zegt minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken). Maar gemeenten kunnen er ,,wel vast rekening mee houden''.

De nieuwe basistoets integriteit moet voorkomen dat criminelen in de politiek infiltreren. Met de toets wordt onderzocht of kandidaat-bestuurders gevoelig zijn voor corruptie en of er belangenverstrengeling in het spel is.

De burgemeester moet meer macht krijgen bij integriteitskwesties, vindt Ollongren. Met gemeenten zal worden overlegd over de bevoegdheden die de burgemeester in dergelijke zaken moet krijgen. De screening van burgemeesters wordt ook aangescherpt. Een optie is dat ook op kandidaat-burgemeesters de basistoets wordt toegepast.

Om de stabiliteit van gemeenteraden te bevorderen, wordt gekeken of afsplitsingen van raadsfracties kunnen worden ontmoedigd.

Als bestuurlijke of integriteitsproblemen het gemeentebestuur boven het hoofd groeien, kan hulp van buiten worden gezocht. Daarom gaat Ollongren kijken of de rol van de commissaris van de Koning kan worden versterkt in deze kwesties. Daarnaast wordt onderzocht of de minister van Binnenlandse Zaken zich in de toekomst mag bemoeien met benoemingen als er twijfel is over de integriteit van kandidaat-wethouders.

De Wethoudersvereniging juicht de maatregelen toe, zegt directeur Ton Roerig. ,,Beter laat dan nooit. Wij hebben hier vier jaar geleden al voor gepleit. Wel moet er goed gekeken worden naar de manier waarop gescreend gaat worden. Wij zijn voorstander van uniformiteit."