Inventarisatie: bosoppervlakte afgelopen vijf jaar iets afgenomen

Het aantal hectare aan bos is in de afgelopen jaren licht afgenomen, van 365.726 in 2017 naar 363.801 hectare in 2021. Daarmee was er na vijf jaar ruim 0,5 procent minder bos in Nederland. Tussen 2013 en 2017 was er een sterkere daling te zien van zo'n 2,7 procent minder bos. Ondanks de lichte daling zagen de onderzoekers wel juist grotere variatie in de soorten en leeftijden van bomen in het bos.

"Bomen krijgen de afgelopen jaren meer de tijd om oud te worden", vertelt Bas Lerink, een van de onderzoekers betrokken bij de Zevende Nederlandse Bosinventarisatie, die in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is uitgevoerd door onder meer Wageningen University & Research. "Je krijgt er een minder monotoon bos van en dat is erg mooi."

Variatie moet bossen veerkrachtiger maken. "Onze natuur zal door klimaatverandering nog veel te maken krijgen met droogte. Bossen met verschillende soorten zijn veel veerkrachtiger dan de monoculturen die we kennen van vroeger", legt Lerink uit. Hij vertelt dat bij de inventarisatie "voor het eerst sinds de metingen tachtig jaar geleden begonnen" meer loofbomen dan naaldbomen zijn geteld. Dat is volgens de onderzoeker bijzonder. "Veranderingen in het bos gaan best langzaam. Meestal worden bossen in Nederland door naaldbomen gedomineerd, dus dit betekent echt dat de bossen gevarieerder worden."

De voornaamste oorzaken voor de afname van het aantal hectare bos zijn de kap van tijdelijke bossen die zijn aangelegd in de jaren tachtig en negentig en het omzetten van bossen in andere natuur. Voor dat laatste was tijdelijk geen oppervlaktecompensatie meer verplicht, daardoor konden deze gebieden worden omgezet in heidecorridors of zandverstuivingen. Deze ontbossing moet nog worden gecompenseerd met nieuwe bossen.

Verder zagen de onderzoekers ook nog steeds het nadelige effect van de droogte in 2018, 2019 en 2020. "Bovendien heeft de es het heel moeilijk en is de sterfte bij fijnsparren verder toegenomen." De es heeft te maken met een schimmel die op grotere schaal essentaksterfte veroorzaakt. De fijnspar wordt massaal geveld door schorskevers.

"Of de bosoppervlakte weer groter wordt is moeilijk te zeggen", vertelt Lerink. "Het is wel noodzakelijk en het is ook de strategie van het kabinet." Eind 2020 beloofde het kabinet om in tien jaar tijd zeker 37.000 hectare extra bos aan te planten. De onderzoekers stellen in de inventarisatie echter ook dat de aanleg van nieuw bos achterblijft tussen 2013 en 2021 ten opzichte van eerdere periodes.